26092

7t5i *y^bćr * warunki uźy^owan^aj^rz^dzl pomiarowych

Wybór narzędzia pomiarowego bardzo rzadko Jest prosty lub Jedno-znaczny. Wymaga to przeanalizowania wielu czynników. Najważniejsze z niob przedstawiono poniżej. Aby wybór był możliwie optymalny,należyi

1)    określić wymagania dotyczące pomiaru (Jego dokładności, oharak-teru zmian i zakresu wartości wielkości mierzonej), rodzaj mierzonego przedmiotu, kwalifikacje personelu itp.,

2)    przeanalizować z ekonomicznego punktu widzenia celowość zastosowania tanich narzędzi, lecz mniej pewnych, lub drogioh, ale mierzących pewnie z dużą dokładnością i uwzględnić straty związane z eksploatacją narzędzi oraz błędną oceną JakoŚol kontrolowanych wyrobów,

3)    uwzględnić warunki pracy narzędzia pomiarowego: temperaturę, agresywność chemiczną otoczenia, wilgotność, zanieczyszczenia itp.,

4)    sprawdzić, czy narzędzie pomiarowe Jest w wypożyczalni, czy można Je kupić w kraju lub za granioą, ocenić możliwość Jego naprawy, zakupu części zamiennych 1 dodatkowego wyposażenie itp.

Jeśli wyroby są wytwarzane seryjnie lub masowo, należy-dążyć do stosowania prostych w obsłudze i tanich narzędzi pomiarowych typu sprawdzian. Uniwersalne narzędzia są zwykle kosztowne, wymagają umiejętnego posługiwania się nimi, ale można Je stosować do różnych celów pomiarowych, zależnie od potrzeb, co ma zasadnicze znaczenie w produkoji jednostkowej lub w niewielkich seriaoh.

Jedną z podstawowych informacji w wyborze-narzędzia. pomiarowego Jest wartość tolerancji mierzonego przedmiotu. W pomiarach długości i kąta przyjęto zasadę, że błąd graniczny dokładności wskazań e przyrządu nie powinien przekraczać i10$£ -wartości tolerancji T. Warunek ten nie zawsze można apełnić,ponieważ możliwość wyboru narzędzi pomiarowyoh o wymaganej dokładności e = *0,1 T Jest ograniczona. Dla wymiarów o tolerancjach od IT5 do IT16 dobór narzędzi spełniających ten warunek Jest na ogół możliwy, lecz mierzenie wymiarów wyższej dokładności, o tolerancjach od IT2 do IT4, a zwłaszcza od IT01 do IT1, wymaga uprzedniego przeprowadzenia analizy wszystkich spodziewanych błędów pomiaru,

¥ obu tych przypadkach nie należy dążyć do posługiwania się narzędziami nadmiernie dokładnymi, lecz takimi, których koszt eksploatacji nie będ2ie zbyt duży. Taka najodpowiedniejsza dokładność nazywa się ekonomiczną dokładnością narzędzia pomiarowego.

Przy posługiwaniu się uniwersalnymi przyrządami pomiarowymi należy korzystać z tolerancji wykonawczej T_w. Większe Jest wtedy prawdopodobieństwo nieprzekroczer.ia obszaru tolerancji T zarówno przez błędy