TEORIA ANOMII
W socjologii kategoria anomii pojawiła się za sprawa E. Durkheima i odnoszona jest do zespołu zjawisk opisujących procesy destrukcji ładu społecznego. Teoria dostrzega relacje sprzeczności pomiędzy elementami kultury a działaniem mechanizmów struktury społecznej.
ANOMIA czyli „stan rozprzężenia” powstaje w wyniku osłabienia oddziaływania lub rozpadu norm, w jakim może znaleźć się społeczeństwo na skutek załamania się porządku społecznego.
Dla R. Mertona anomia istnieje wówczas, gdy dominujące cele kulturowe lub prawomocne środki normatywne nie regulują postępowania jednostek działających w obrębie danej wyznaczonej zbiorowości w systemie społecznym.
TYPOLOGIA SPOSOBÓW INDYWIDUALNEGO PRZYSTOSOWANIA
Sposoby przystosowania |
Cele kulturowe |
Zinstytucjonalizowane środki |
Konformizm |
+ |
+ |
Innowacja |
+ |
- |
Rytualizm |
- |
+ |
Wycofanie |
- |
- |
Bunt |
+ - |
+ - |
'+' - akceptacja - odrzucenie
'+ - 1 - odrzucenie obiegowych wartości i zastąpienie ich nowymi
Konformizm • Jednostka akceptuje cele kulturowe i stosuje prawomocne środki aby zrealizować te cele.
Innowacja - Akceptuje się cele kulturowe, lecz środki są nie osiągalne i odrzucane, co w rezultacie prowadzi do tego. ze „wymyśla się” nowe środki prowadzące do zrealizowania celów wiążących się z sukcesem.
Rytualizm - Jednostki tracą z oczu, są nieświadome, obawiają się lub odrzucają cele kuiturowe wiążące się z sukcesem, lecz równocześnie prawomocne środki są akceptowane i same staja się obiektami niewolniczego konformizmu.
Wycofanie - Polega na odrzuceniu zarówno środków, jak i celów, z takim skutkiem, ze jednostka egzystuje w systemie społecznym w stanie apatii.
Bunt - R. Merton rozpatruje bunt jako cos odmiennego od sprzeciwu, ponieważ w przeciwieństwie do sprzeciwu, gdzie nadal uznawane są cele. bunt polega na odrzuceniu zarówno środków, jak i celów, a także wysiłków w kierunku zastąpienia ich nowymi środkami i celami.