$ 113. Pierwotne sposoby nabycia.
Nabycie własności niezależnie od ęzyjęlikoMęk poprzednich uprawnień
Accesio połączenie rzeczy (dosłownie „przyrost")
- po połączeniu rozszerzenie własności rzeczy nadrzędnej na rzecz podrzędną
- nieruchomość + nieruchomość - naturalne działania rzeki
- ałluvio - przymulisko, teren przyłączony do gruntu
- avulsio - oderwisko, teren odłączony od gruntu
- nieruchomość + ruchomość - trwałe przyłączenie do gruntu
np. zasadzenie drzewa, wzniesienie budynku Superficies solo cedit - (To co jest na powierzchni przypada gruntowi)
- ruchomość + ruchomość - połączenie musiało być trwałe
np. przyspawanie ramienia do metalowego posągu (przykręcenie na śruby nie dawało trwałego połączenia)
- zmieszanie płynów lub stopienie metali prowadziło do współwłasności
Specificatio - przetworzenie rzeczy
- daleko idąca obróbka cudzego materiału,
w wyniku której powstała nowa rzecz o większej wartości np. winogrona na wino, marmur na posąg, deski na statek
- Sabinianie - prawo do rzeczy dla właściciela materiału
- Prokulianie - prawo do rzeczy dla przetwórcy
- Justynian -
- właściciel materiału, jeśli da się przywrócić do pierwotnego stanu (np. przez przetopienie)
- przetwórca, jeśli się nie da
Nabycie fructus - pożytków
- stawały się odrębnymi rzeczami w momencie odłączenia od rzeczy macierzystej
np. zerwanie owocu z drzewa
- przypadały właścicielowi rzeczy macierzystej
- w drodze wyjątku nabywali posiadacze gruntu w dobrej wierze:
użytkownik, emfiteuta, dzierżawca
Occupatio - zawłaszczenie
- nabycie własności przez objęcie w posiadanie rzeczy niczyjej
- katalog przedmiotowy:
- upolowane zwierzę
- złowiona ryba
- rzecz wyrzucona przez morze (muszle, perły)
- rzecz porzucona przez właściciela, z wyjątkiem:
- rzeczy porzuconej z konieczności (np. dla ratowania statku w czasie sztormu)
- rzeczy zagubionej
- czyli właściciel musiał się wyrzec animus
- znalezienie ukrytego skarbu - znalazca dzieli się po połowie z właścicielem gruntu
- mienie wroga,
znajdujące się na terenie państwa rzymskiego w chwili wybuchu wojny