2694

owym kryterium gospodarczo- strukturalnym Organizacja Wspólnoty gospodarczej i Rozwoju zalicza takie kraje jak: Niemcy, Szwecja, Francja, Wielka Brytania, Japonia czy USA do społeczeństw informacyjnych.

•    Aspekt konsumpcyjny: wedle tego kryterium stan społeczeństwa informacyjnego zależy od konsumpcji dóbr informacyjnych

•    Aspekt technologiczny: za konstytutywne dla społeczeństwa informacyjnego uznaje się wprowadzenie technologii komputerowych i telekomunikacyjnych

•    Aspekt krytyczny: tutaj rozważa się min. negatywne konsekwencje społeczeństwa informacyjnego. Rzecznicy tej opinii są zdania że nowe technologie odpowiadają pewnej koncepcji politycznej, korzystnej dla tych którzy rozporządzają władzą. Społeczeństwo informacyjne będzie charakteryzować omnipotencja wielkich przedsiębiorców, które dysponują dużymi możliwościami wykorzystania najnowszych osiągnięć technicznych

•    Aspekt multidimcnsjondlny: tutaj wskazuje się na wzajemną zależność czynników gospodarczych, spoleczno-strukturalnych, politycznych i kulturalnych. Rzecznicy tych badań podkreślają że zmiana jednego podsystemu (np. technicznego) zawsze powoduje zmiany w innych podsystemach (np. społeczeństwie). Z tego punktu widzenia media masowe są tylko jedną ze zmiennych w wielowątkowym procesie zmiany społecznej.

4. Dysfunkcjonalne konsekwencje mediów masowych

Narkotyzująca dysfunkcja - Paul F.Lazarsfeld i Robert K.Merton - polega ona na postępującym uzależnieniu odbiorców od środków przekazu, które pocliłaniają coraz więcej czasu, w rezultacie zastępując bezpośredni kontakt z rzeczywistością kontaktem sztucznym i powierzchownym a uczestnictwo w życiu społecznym biernością a apatią. Ludzie, którzy w poszukiwaniu najświeższych wiadomości poświęcają mediom coraz więcej coraz więcej uwagi popadają często w stan złudnego przeświadczenia, że wiedzieć coś o aktualnych ważnych problemach oznacza uczynić coś w ich sprawie. Gioć takie przekonanie poprawia samopoczucie i chroni sumienie (społeczne), w rzeczywistości utrudnia rozwiązywanie problemów.

Dysfunkcjonalne konsekwencje mediów masowych. Media masowe często upowszechniają wiadomości pochodzące z rozwiniętych państw przemysłowych a informujące o typowym dla nich standardzie życiowym w krajach gdzie potencjał produkcyjny (infrastruktura) pozostaje jeszcze daleko w tyle. W tym kontekście godne uwagi są badania przeprowadzone przez Hadleya Cantrila 1956, w których zbadał on problemy i zainteresowanie mieszkańców 14 krajów, mających różne ustroje i znajdujących się na różnych poziomach rozwoju gospodarczego. W odniesieniu do państw słabo rozwiniętych Cantril dochodzi do wniosku że niezależnie od różnorodnej krytyki jakiej poddawane są poszczególne wartości Zachodu, dobre żyde jest w nich utożsamiane z żydem w zachodnim społeczeństwie industrialnym. Owa szeroko występująca jednomyślność jest bez wątpienia efektem upowszechnienia mediów masowych, prezentujących całemu światu wzór zachodniego dobrobytu, który staje się modelem powszechnych aspiracji.

Merton nazwał taką sytuację „anomią”: oto zachodzi sprzeczność pomiędzy strukturą społeczną a strukturą wartośd, występuje rozziew między celami uznawanymi za właściwe (dobrobyt konsumpcja) a dostępnością zinstytucjonalizowanych środków realizowania tych celów. Wedle tej argumentacji treści które we współczesnych społeczeństwach industrialnych bądź postindustrialnych stabilizują system, w krajach mniej rozwiniętych mogą stabilności zagrażać. Wytwarzają się nowe potrzeby a zarazem brakuje możliwośd aby te potrzeby zaspokoić w skali społecznie zadowalającej. W tym sensie wpływ telewizji na zmianę poziomu aspiracji odbiorców