18109

Moduł odkształcalności- w przypadku obciążenia próbki gruntu następuje jej boczne rozszerzanie się co zwiększa odkształcenia pionowe. Miarą takiego odkształcenia pionowego próbki (przy jednoosiowym stanie naprężenia i trójosiowym stanie odkształcenia) są moduły odkształcenia pierwotnego E₀ i wtórnego E.

Wytrzymałość gruntu na ścinanie- największy (graniczny) opór odniesiony do jednostki powierzchni, jaki stawia ośrodek gruntowy naprężeniom ścinającym występującym w rozpatrywanym punkcie ośrodka.Obciążenie gruntu wywołuje w dowolnym punkcie naprężenia styczne (ścinające), które przesuwają ziarna gruntu, jednocześnie wraz z naprężeniami ścinającymi pojawia się opór gruntu na ścinanie.

Koło Mohra (koło naprężeń) - graficzna reprezentacja stanu naprężenia, opracowana przez niemieckiego inżyniera Christiana Mohra. Koło Mohra pozwala znaleźć wykreślnie wartości naprężeń normalnych i stycznych w dowolnym kierunku, a także określić naprężenia główne i kierunki główne.

3. Przebieg ćwiczenia

Badanie przeprowadzamy na próbkach skał spoistych względnie zwięzłych o małej wytrzymałości i o wilgotności naturalnej. Wykorzystujemy do tego aparat do trójosiowego ściskania typu AT.

Próbkę o kształcie cylindrycznym i średnicy 38 mm oraz wysokości 76 mm otoczoną wodoszczelną powłoką umieszczamy w komorze, którą po uszczelnieniu wypełnia się wodą. Komora połączona jest ze zbiornikiem i pompką oraz butlą ze sprężonym powietrzem za pomocą której można wytworzyć w komorze 1 ciśnienie hydrostatyczne przekazywane przez wodę na próbkę. Wielkość tego ciśnienia odczytujemy na manometrze. Siłę pionową pochodzącą od śruby dociskowej oraz silnika elektrycznego powodującego obniżenie się śruby wywiera się na próbkę poprzez górną metalową kopułkę. Siłę tę mierzymy wielkością odkształcenia dynamometru pierścieniowego, którą to wielkość odczytuje się na czujniku zegarowym.

Przygotowanie aparatu do badań polega na zdjęciu cylindra (poprzez odkręcenie kluczem nakrętek i podniesienie kołem pokrętnym dynamometru w górne położenie). Przygotowaną wcześniej próbkę razem z dolnym wieczkiem nakłada się na podstawę cylindra. W górne wieczko wkłada się kopułkę. Nakłada się cylinder razem z tłokiem i przykręca do podstawy nakrętkami. Tłoczek opieramy o kopułkę, a kołem pokrętnym obniżamy śrubę dociskową wraz z dynamometrem, tak by była jak najbliżej tłoczka lecz go nie dotykała. Za pomocą koła pokrętnego przekładni, po wyciągnięciu zapadki, która odłącza napęd silnikiem, opuszcza się śrubę dociskową aż do chwili zetknięcia jej z tłoczkiem.

Otwiera się kran przewodu odpowietrzającego pompkę, następnie kran przewodu odpowietrzającego komorę cylindra i kran przewodu łączącego zbiornik z pompką. Po zupełnym odpowietrzeniu pompki, gdy zacznie wyciekać woda, zamyka się kran łączący zbiornik z pompką. Na przewód odpowietrzający nakłada się węża gumowego połączonego z reduktorem butli sprężonego powietrza. Odkręcamy zawór główny butli, dokręcamy pokrętło reduktora i odkręcamy zawór wylotowy za reduktorem.

Woda zaczyna wypełniać komorę cylindra, a gdy zacznie wyciekać przez kran na cylindrze zamykamy go przez dokręcenie. Komorę cylindra należy wypełniać wodą, stosując początkowo niewielkie ciśnienie na reduktorze butli.