7292100300

następuje jej zniszczenie. Biorąc pod uwagę sposób obciążania skały (próbki) badania właściwości wytrzymałościowych dzieli się na statyczne i dynamiczne (rys. 4.10).

Rys. 4.10. Podział badań wytrzymałościowych w zależności od sposobu obciążania

(Filcek, Kłeczek, Zorychta 1984)

Parametrami opisującymi właściwości wytrzymałościowe skał są:

•    wytrzymałość na ściskanie,

•    wytrzymałość na rozciąganie,

•    wytrzymałość na ścinanie,

•    wytrzymałość na zginanie.

Wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie

Wytrzymałość na ściskanie jest definiowana jako maksymalny opór stawiany przez próbkę skalną sile działającej w momencie niszczenia jej struktury, przeliczony na jednostkę powierzchni przekroju poprzecznego próbki. Metoda oznaczania wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie polega na obciążaniu próbki foremnej skały, w kształcie prostopadłościanu lub walca, siłą ściskającą równomiernie wzrastającą, aż do osiągnięcia siły niszczącej próbkę, odczytaniu wartości tej siły i obliczeniu na tej podstawie wytrzymałości skały na ściskanie, wyrażonej w megapaskalach

«c=X    (4.17)

gdzie:

Fkr - siła niszcząca próbkę, N;

A - pole powierzchni pierwotnej próbki, m².

Zgodnie z zaleceniami ISRM (Ulusey, Hudson, eds. 2007) należy stosować próbki o smukłości (stosunek wysokości do wymiaru poprzecznego) 2,5-3,0. Ważne jest, że w przypadku opróbowania otworów wiertniczych długości kilkuset metrów i dużej zmienności litologicznej górotworu w pionie, nie ma możliwości opróbowania w taki sposób, aby jednocześnie spełnić wymagania zaleceń ISRM oraz zbadać każdą warstwę. Istnieje wtedy konieczność przygotowania próbek o smukłości 1,0 (fot. 4.1) i przez zastosowanie współczynnika korygują-

83