18143

Do praw wyłącznych należą takie prawa, jak:

•    Autorskie prawa majątkowe i osobiste do utworu

•    Patent (udzielany na wynalazek)

•    Prawo ochronne na wzór użytkowy

•    Prawo ochronne na znak towarowy

•    Prawo do bazy danych

•    Prawo do chronionej odmiany roślin

•    Prawo z rejestracji topografii i układu scalonego

•    Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego

•    A także wielu innych praw które przewidują rozmaite akty prawne

Typową sankcją za naruszenia praw wyłącznych jest sankcja cywilnoprawna. Właścicielowi dobra niematerialnego przeciwko naruszycielowi przysługują roszczenia o zaprzestanie naruszenia, przeprosiny w prasie lub innych mediach, o wydanie uzyskanych wskutek naruszenia korzyści, o naprawienie szkody (odszkodowanie). Naruszyciel może jednak także ponosić odpowiedzialność kamą. W pewnych przypadkach może zostać nawet orzeczona kara pozbawienia wolności.

Zarządzanie własnością intelektualną

Podobnie jak talenty przynoszą posiadaczowi zyski tylko dzięki „puszczeniu ich w obieg", tak własność intelektualna przynosić może uprawnionemu korzyść dzięki właściwemu zarządzaniu prawami wyłącznymi. Zarządzanie obejmuje działania związane z rejestrowaniem, nabywaniem, zachowywaniem, wykonywaniem i rozporządzaniem prawami własności intelektualnej.

Rejestracja praw wyłącznych dotyczy głównie znaków towarowych, wzorów użytkowych i przemysłowych oraz oznaczeń geograficznych. Również uzyskiwanie patentów na wynalazki poddane jest bardzo sformalizowanej procedurze zgłoszeniowej. W niektórych systemach prawnych rejestracji podlegają również utwory prawno-autorskie. Wreszcie rejestracja domen internetowych wywołuje porównywalne skutki do rejestracji znaków towarowych. W wielu z wyżej wymienionych działań najwłaściwsze będzie skorzystanie z pomocy rzecznika patentowego.

Nabywanie praw wyłącznych wiąże się z dokonaniem czynności faktycznej (stworzenia dobra intelektualnego przez autora) lub prawnej (przeniesienie prawa wyłącznego do dobra intelektualnego przez dotychczasowego uprawnionego na inny podmiot).

Wykonywanie praw wyłącznych polega z jednej strony na sprzeciwianiu się naruszaniu monopolu uprawnionego przez inne podmioty (aspekt negatywny), a z drugiej na korzystaniu z dóbr niematerialnych zgodnie z treścią prawa (np. używanie oznaczenia w obrocie, wdrożenie do produkcji opatentowanego wynalazku, licencjonowanie, etc.).