18237

TSUNAMI (tsu - port, nami - fala)

Fala samotna, fale grawitacyjne, fala poprzeczna Szybkość fali v = g * pierw h, gdzie h - głębokość akwenu Transportuje mld ton wody, może przekraczać 800km/h

Rodzaje:

lokalne (do lh rozprzestrzeniania się)

regionalne (do 4h)

globalne (kilkanaście godzin)

Przyczyny:

- wybuch wulkanu

osunięcie mas skalnych lub lodowych do wody

trzęsienie ziemi

osuwiska wewnątrz akwenu

kolizja płyt litosfery (80% Pacyfik)

Sygnał nadejścia tsunami: morze cofa się od kilkuset metrów do 2km.

1883 - Krakatau, wybuch wulkanu i całkowite fizyczne zniszczenie wyspy 1896 - Japonia, 500km bez portów i wysp 26.12.2004 - ponad 230tys. ofiar

-    długość fali 160km

-    powstała u wybrzeży Sumatry, dotknęła 80 państw

-    w kilkanaście minut dotarła do archipelagu Nikobary i Andomany (ok. 500 wysp, większość niezamieszkana)

-    po lh fala uderzyła w Tajlandię, Birmę i Malezję

-    po l,5h - Srilanka, Indie

-    po 3h - Malediwy

-    po 7h - Tanzania, Kenia, Somalia

fala tsunami przeniosła głaz ważący 300 ton na odległość 400m

fala tsunami na morzu ma dużą wysokość, natomiast zbliżając się do wybrzeża osiąga wysokość większą niż 30m, uderza kiedy ma ogromną energię, fala powrotna zmniejsza szybkość, ale w dalszym ciągu ma wielką energię, więc może dokonać istotnych spustoszeń

Zagrożenia:

deformacje terenu (podpoziomowo - zapadliska; nadpoziomowo - składowanie odpadów) promieniowanie

hałas (Infradźwięki - dźwięki poniżej progu słyszalności, ultradźwięki - dźwięki powyżej progu słyszalności)

zjawiska takie jak rezonans i wibracje, które mogą doprowadzić do zniszczenia budynku poiutanty-metale ciężkie (kadm, ołów, rtęć), stanowią zagrożenie dla organizmów np. rył)

NAJWAŻNIEJSZE MIĘDZYNARODOWE UMOWY, POROZUMIENIA I APELE W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA:

1969 - Raport U Thanta: „Problemy ludzkiego środowiska"

1972 - Konferencja Sztokholmska ONZ