29206

próba odpowiedzi na pytanie czym jest współczesna demokracja ( a nie czy powinna być ) za kryteria instytucjonalno-proceduralne uznano cykliczne i rywali za cyjne wyboiy( obie te cechy jako podstawowy wyróżnik demokraci wg Schumpetera), rywalizację polityczną oraz istnienie partii politycznych. Pozwoliło to na zminimalizowanie zarówno aksjologicznego aspektu demokracji (wartości jakie ma realizować) jak i aspektu teologicznego (jakie cele ma urzeczywistniać)

Współczesne rozwinięcia teorii Schumpetera:

*Dahl- nacisk na obieralność wysokich urzędów, alternatywność źródeł informacji, wolność ekspresji politycznej i prawo zrzeszania się

*0'Donnell I Schmitter za proceduralne minimum demokracji uważają powszechne prawo wyborcze dla dorosłych, tajność głosowania, regularność elekcji, rywalizacje międzypartyjną, uznanie swobody działania i faktyczny dostęp do stowarzyszeń i odpowiedzialność egzekutywy.

Podsumowując, demokracja oznacza: nieskrępowaną rywalizację polityczną, odpowiedzialność władzy wykonawczej, ochronę praw obywatelskich.

Demokracja a inne reżimy:

•    uzyskiwanie władzy politycznej- w demokracji jedynie rywalizacyjne wybory

•    organizowanie procesu rywalizacji politycznej - swoboda zrzeszania się, powszednie prawo wyborcze, regularne elekcje

•    struktura naczelnych organów władzy- wybieralny parlament, odpowiedzialna przed parlamentem, bądź bezpośrednio wyborcami egzekutywa i niezawisłe sądy

•    dystrybucja władzy- trójpodział władz, decentralizacja administracji publicznej

•    proces decyzyjny- sformalizowane procedury

•    odpowiedzialność władzy- wybory, niezawisłe sądy

Zróżnicowanie współczesnych demokracji:

•    dwupartyjne i wielopartyjne

•    władza wykonawcza monistyczna i dualistyczna

•    parlamentaryzm, prezydencjalizm, semiprezydencjalizm

•    system wyborczy proporcjonalny, większościowy

UWARUNKOWANIA DEMOKRATYCZNEJ STABILNOŚCI

Stabilność demokracji oznacza trwałość, kontynuację i brak realnych zagrożeń dla cech reżimu demokratycznego (rywalizacji politycznej, odpowiedzialności egzekutywy, ochrony praw obywatelskich)

Próby wyjaśnienia stabilności demokracji:

•    funkcjonalizm, na który składa się wyjaśnienie ekonomiczne - rola wzrostu gospodarczego i dobrobytu, socjologiczne - rola klasy średniej, kulturowe - rola poziomu wykształcenia i typu kultury politycznej społeczeństwa i elit.

•    Genetyczny paradygmat demokracji- rola warunków istniejących w pierwszej próbie ustanowienia reżimu demokratycznego

•    Rola liderów politycznych i przyjmowanych przez nich strategii