80313 logistyka zaopatrzenia8

1.2. Definicja logistyki zaopatrzenia i elementy polityki zaopatrzenia

Aby odpowiedzieć na pytanie: czym jest logistyka zaopatrzenia? należy sięgnąć do teorii systemów, ponieważ ogólnie jest ona właśnie systemem, a więc zbiorem elementów wzajemnie powiązanych ze sobą i z otoczeniem¹. Tak jak wszystkie inne systemy logistyczne, logistyka zaopatrzenia stanowi układ otwarty, a zatem współpracuje z elementami otoczenia poprzez wzajemną wymianę materii, energii i informacji².

Z przytoczonej definicji systemu można wnioskować, że jego kształt określają:

-    jego wewnętrzne elementy,

-    relacje pomiędzy nimi,

-    powiązania z otoczeniem

Podstawą identyfikacji powiązań systemów, w tym systemów logistycznych oraz ich elementów, jest hierarchia systemów. Zgodnie z nią każdy system składa się z subsystemów, a jednocześnie może być elementem systemu wyższego rzędu. Warianty powiązań systemów logistycznych w skali mikro można określić następująco:

-    System logistyczny przedsiębiorstwa jest podsystemem tego przedsiębiorstwa.

-    W ramach systemu logistycznego przedsiębiorstwa można wyodrębnić sub-systemy (podsystemy) różnego rodzaju i stopnia, w tym podsystemy: logistyki zaopatrzenia, logistyki produkcji, dystrybucji³.

Kryterium wyróżnienia takich rodzajów podsystemów stanowi faza przepływu materiałów.

Logistyka zaopatrzenia jest systemem (podsystemem) logistycznym zajmującym się pierwszą fazą przepływu dóbr. Etap ten obejmuje surowce, materiały, półprodukty oraz części zamienne i przebiega od dostawcy na rynku pozyskiwania do magazynu zaopatrzeniowego lub wejściowego w przedsiębiorstwie przemysłowym⁴.

Fizyczny system zaopatrzenia stanowi ogniwo łączące logistykę dystrybucji dostawców z logistyką produkcji w przedsiębiorstwie, a zatem można stwierdzić, że immanentną cechą logistyki pozyskiwania (bo tak H.Ch. Pfohl

nazywa logistykę zaopatrzenia) jest jej powiązanie z rynkiem. Taka sama właściwość charakteryzuje system logistyczny dystrybucji. Ze względu na fakt, że obydwa te obszary mają źródło w rynku, określa się je łącznym mianem logistyki marketingowej, natomiast silne powiązania systemu zasileń materiałowych z systemem logistycznym produkcji są podstawą do rozpatrywania obu tych układów łącznie pod nazwą logistyki materiałowej.

Używanie wspólnego terminu „logistyka marketingowa” jest uzasadnione tym, że sfera zaopatrzenia i sfera dystrybucji podejmują podobne działania lub procesy⁵. Oba te systemy są ukierunkowane na realizację nadrzędnego celu, jakim jest przezwyciężanie czasu, w odróżnieniu od systemu logistycznego produkcji, w którym podstawową formą aktywności jest fizyczne przeobrażanie dóbr . Ponadto następuje przeniesienie sposobu myślenia kategoriami marketingu ze zbytu na pozyskiwanie. To stwierdzenie jest szczególnie prawdziwe w odniesieniu do zagadnienia obsługi. W tym aspekcie ostateczny cel obsługi zaopatrzeniowej jest taki sam, jak przedmiot dążeń obsługi dostawczej. Wystarczy potraktować własny dział produkcji, jak zewnętrznego klienta". Jeśli natomiast chodzi o relacje z podmiotami rynkowymi, oczywiste jest, że nie można zastosować tak prostych analogii. Ze względu na specyficzne cechy rynku dóbr przemysłowych, charakter stosunków z dostawcami diametralnie różni się od specyfiki powiązań z klientami, dlatego obszar zaopatrzenia musi się posługiwać odmiennymi instrumentami niż logistyka dystrybucji. Zagadnienie to zostanie szczegółowo omówione w dalszej części pracy.

Termin „logistyka materiałowa" odnosi się do sterowania przepływem materiałów i surowców od dostawcy poprzez granicę systemu zaopatrzenia z systemem produkcji, aż po finalne stanowisko na linii produkcyjnej. Należy zauważyć, że środki przeznaczone do dalszego przetworzenia wymagają innych warunków transportowych, opakowaniowych itp. niż wyroby gotowe. Ponadto działalność sfery produkcyjnej bezpośrednio zależy od sprawności zaopatrzenia. Stąd wynika konieczność rozpatrywania tych dwóch subsystemów łącznie.

Po scharakteryzowaniu obszaru logistyki zaopatrzenia w świetle jego powiązań z innymi subsystemami logistycznymi należy omówić wnętrze tego systemu. Przedmiotem dalszej części rozważań będą cele, zadania i czynności, jakie wchodzą w zakres obowiązków służb zaopatrzenia w firmie.

13

1

*^H- Bieniok: Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem. Cz. 1. AE, Katowice 2001, s. 51-52.

2

Por. M. Sołtysik: Zarządzanie logistyczne. AE, Katowice 2003. s. 30

3

Ibid., s. 31.

4

Por. H.Ch. Pfohl: Systemy logistyczne. Podstawy organizacji i zarządzania. Instytut Logistyki i Magazyno-SwicTms n ¹' ° ^{Kispełska Moroń}’ ^M- Sołtysik: System logistyczny przedsiębiorstwa. AE,

5

J.J. Coyle, E.J. Bardi, C.J. Langley Jr.: Zarządzanie logistyczne. PWE, Warszawa 2002, s. 100.

Por. Z. Sarjusz-Wolski: Ilościowe metody zarządzania logistycznego w przedsiębiorstwie. Wydawnictwo Toruńskiej Szkoły Zarządzania, Toruń 1997, s. 13.

¹¹ Por- H.Ch. Pfohl: Systemy logistyczne. Podstawy..., op. cit., s. 35 i 177.