29224

psychicznych charakterystyk jednostek. Ludzie zauważają fakty społeczne jako coś wobec nich zewnętrznego, coś co ma charakter niezależnej rzeczywistości, np. zwyczaj, religia, rodzina.

7.    Max Weber pozostawił po sobie bogaty dorobek, nie tylko socjologiczny. Uważał, że socjologia powinna badać zamiary, wartości, wierzenia, postawy, wyznaczające zachowania ludzi. Zastosował pojęcie verstehen (niem: zrozumieć) dla opisania swojego podejścia w badaniu subiektywnych znaczeń jakie ludzie nadają swojemu działaniu. Nadto wprowadzi pojęcie typu idealnego i nauki wolnej od wartościowania.

8.    Nauka zakłada, że każde zdarzenie czy działanie wynika z poprzedzających warunków, czyli że uniwersum składa się z wielu zależności przyczynowo - skutkowych. W nauce poświęcono wiele wysiłku by ustalić jak one się kształtują. By to uczynić w obrębie nauki ustala się pewne sposoby badania (procedury ) i metody badań. Procedura badania naukowego zawiera: wyselekcjonowanie problemu badawczego (który da się zbadać), przegląd literatury naukowej na ten temat, sformułowanie hipotezy, wybór procedury badawczej, zbieranie danych, analiza wyników badania, ustalanie wniosku badawczego. W socjologii, tak jak w innych naukach ustalił się podobny sposób badania naukowego.

9.    Istnieje wiele technik zbierania danych socjologicznych: eksperyment, wywiad, obserwacja, badania archiwalne (dokumentów życia społecznego, danych osobistych i instytucjonalnych). W eksperymencie pracuje się z dwiema grupami o podobnych kontrolowanych cechach, zaś do jednej z nich wprowadza się jakiś czynnik, którego wpływ ma być zbadany. Grupa niepodlegajaca temu czynnikowi jest określana jako kontrolna. Wywiad pozwala socjologom na poznanie ludzkich wartości, postaw, wierzeń, motywów, uczuć. Kwestionariusz, ankieta, wywiad pogłębiony są wręcz synonimem socjologii w rozumieniu dużej części społeczeństwa. Obserwacja jest wartościową metodą badania, gdy badaczowi brakuje wglądu w problem, a poprzez uczestnictwo w danym środowisku umożliwia się głębszy wgląd i zrozumienie sytuacji. Badania archiwalne pozwalają socjologom testować hipotezy w odniesieniu do dłuższych okresów czasu i wielu społeczeństw.

10.    Socjologia stoi na stanowisku, że badania powinny być etyczne. Zasadniczo chodzi o to by nie narażać obiektów badanych na ryzyko, osobisty ból, nie pozbawiać godności i chronić tajemnicę badanych. Dane mogą być prezentowane tylko w zestawieniach zbiorczych a instytucje i firmy w ten sposób uniemożliwiający identyfikację.

Glosariusz czyli co może być na egzaminie: badania archiwalne, konflikt klasowy, grupa kontrolna, materializm dialektyczny, eksperyment, hipoteza, typ idealny, zmienna zależna, zmienna niezależna, solidarność mechaniczna, solidarność organiczna, obserwacja uczestnicząca, dynamika społeczna, darwiznim społeczny, fakt społeczny, socjologiczna wyobraźnia, socjologia, wywiad, socjologia wolna od wartości, verstehen.