29629

LEKI UKŁADU WSPOŁCZULNEGO

Substancją przekaźnikową wydzielaną na zakończeniach pozazwojowych układu współczulnego jest noradrenalina NA.Uwalniana przez impuls nerwowy NA łączy się z postsynaptycznym receptorem adrenergicznym. a usuwana jest z synapsy głównie przez wychwyt zwrotny (część zostaje rozłożona przez enzymy - MAO i COMT).

A jest hormonem wydzielanym przez rdzeń nadnerczy. Można ją traktować również jako substancję przekaźnikową układu współczulnego, ponieważ wyrzut A do krwi następuje w wyniku pobudzenia nadnerczy przez przedzwojowe włókna układu sympatycznego.

A i NA należą do grupy związków zwanej aminami sympatykomimetycznymi, ponieważ pobudzają receptory układu współczulnego. Ich fizjologiczna rola jest różna. NA bierze udział w ciągłej regulacji czynności narządów, głównie napięcia ścian naczyń krwionośnych zaś działanie A uzewnętrznia się w sytuacjach wymagających od organizmu nasilonej aktywności, jak wysiłek fizyczny, stres, reakcje agresywne (patrz atlas farmakologiczny).

Podstawowe typy receptorów adrenergicznych różniące się między sobą skutkiem pobudzenia:

*    <Xi

-    w mięśniach gładkich naczyń krwionośnych; pobudzenie tych receptorów powoduje skurcz naczyń i wzrost ciśnienia,

-    w śliniankach i ich pobudzenie powoduje zmniejszenie ilości śliny, która jest gęsta i zbita:

-    w mięśniach gładkich macicy (skurcz macicy),

-    w mięśniach gładkich ściany oskrzelików (skurcz oskrzelików -» spadek objętości oddechowej i przepływru minutowego),

-    w mięśniach zwieraczach przewodu pokarmowego i pęcherza moczowego (skurcz),

-    w mięśniówce gładkiej ściany tętniczki doprowadzającej nerki (skurcz-> zmniejszenie ilości moczu),

-    w mięśniu rozwieraczu źrenicy (rozszerzenie - mydrasis);

Siła działania leków na ten receptor układa się następująco:

NA > A> oksymetazolina = ksylometazolina > nafazoiina > łenytefryna Pominięto klasyfikacje podtypów receptora en

*    (X2 w części presynaptycznej ma większe znacznie niż w postsynaptycznej; pobudzenie części presynaptycznej hamuje uwalnianie NA do przestrzeni synaptycznej, co powoduje spadek ciśnienia, szczególnie wtedy, gdy wyjściowe ciśnienia było podwyższone.

Receptory a? znajdujące się w ścianie naczyń krwionośnych reagują na A krążącą we krwi. Poza tym receptory te znajdują się na powierzchni komórek tucznych (degranulacja i wydzielenie mediatorów zapalenia) i trombocytów (agregacja).

*    Pi głównie w sercu; pobudzenie powoduje intensyfikację pracy serca - częstość skurczów, siła skurczów, przewodnictwo i pobudliwość serca ulegają zwiększeniu, jednakże równocześnie wzrasta zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen.

Te receptory znajdują się one także w aparacie przykłębuszkowym nerki (wzrost wydzielania reniny = pobudzenie układu RAA), tkance tłuszczowej, tylny płat przysadki (stymulacja uwalniania wazopresyny)

*    P2 w mięśniach gładkich tętniczek znajdujących się w mięśniach szkieletowych, wieńcowych, płucnych, trzewnych, nerkowych i naczyniach żylnych, przewodu pokarmowego (p.p.), oraz mięśniach gładkich oskrzeli i macicy. Pobudzenie tych receptorów powoduje:

-    rozkurcz naczyń krwionośnych i spadek ciśnienia rozkurczowego,

-    rozkurcz oskrzeli (zwłaszcza jeśli są skurczone),

-    hamowanie skurczów macicy,

-    rozkurcz mięśni gładkich przewodzie pokarmowym

-    drżenie wtókienkowe mięśni szkieletowych

-    wzrost stężenia glukozy.

2