Trafność prognoz - to prawdopodobieństwo spełnienia się przewidywania. Określenie stopnia trafności prognozy jest możliwe dopiero po upływie czasu, który obejmuje dana prognoza. Prawdopodobieństwo spełnienia się przewidywania jest tym większe, im pełniej i bardziej obiektywnie zostały w prognozie uwzględnione przyszłe warunki i czynniki, wpływające na przebieg zjawiska.
Do czynników wpływających na trafność prognozy należą:
• Horyzont prognozy - im dalszy, tym prawdopodobieństwo zaistnienia przewidywanego stanu maleje, a wiec zmniejsza się pewność prognozy.
• (iłębokość retrospekcji - długość okresu, w którym obserwuje się zjawisko stanowiące przedmiot prognozy.
• Metody prognostyczne - zastosowanie metody powinno być poprzedzone szeroką i wnikliwą jej weryfikacją indukcyjną i dedukcyjną. Aby prognoza była przydatna, należy przez zastosowaniem określonej metody dokonać także głębokiej analizy zjawiska w przeszłości i uzyskać właściwą ocenę jego cech.
• Informacje prognostyczne - informacje zebrane do budowania prognozy powinny być prawidłowe, kompletne, zgodne z rzeczywistym poziomem zjawiska w przeszłości, a icli zakres powinien kompleksowo cliarakteryzować przebieg prognozowanego zjawiska.
• ustalenie zakresu prognozowania
• określenie horyzontu czasowego prognozy
• wybór metody prognozowania
> Przed wyborem metody prognozowania należy dokonać szerokiej i wnikliwej analizy zjawiska w przeszłości oraz należy poznać wady i zalety każdej z metod. Przesłankami decydującymi o wyborze metody jest charakter procesu zmian prognozowanego zjawiska, horyzont czasu objęty prognozą, rodzaj posiadanych informacji, możliwości osobowe i techniczne, cel prognozy, specyfika rozpatrywanej sytuacji prognostycznej, właściwości metod prognozowania oraz koszty zastosowania określonych metod.
• zebranie danych do prognozowania
• wykonanie obliczeń
• weryfikacja prognozy
• monitorowanie
> Mierniki ex antę - obliczane są jednocześnie z prognozą. Na ogół podawana jest spodziewana jest spodziewana wartość odchyleń rzeczywistych zmiennej prognozowanej od prognozy. Ze względu na sposób definiowania dzieli się je na dwie klasy: mierniki określające rząd odpowiednio zdefiniowanych błędów prognozy (Vp, SBP) oraz mierniki określające prawdopodobieństwo spełnienia się prognozy.
> Mierniki ex post - obliczane na podstawie materiałów z przeszłości, a więc na podstawie informacji o prognozach już wygasłych i odpowiadającej im realizacji zmiennej prognozowanej.
• Sformułowanie hipotez o czynnikach kształtujących zjawisko
• Deklaracja postawy wobec przyszłości zjawiska
• Określenie zbioru danych potrzebnych do sporządzenia prognozy
• Zebranie danych
• Określenie obiektu, zjawiska, zmiennej