Nikotynizm to najbardziej rozpowszechniony rodzaj toksykomanii.
Nikotyna - Ci0Hi4N2, alkaloid pirydynowy, bezbarwna ciecz szybko ciemniejąca na powietrzu o zapachu tytoniu, rozpuszczalna w wodzie. Występuje w liściach i korzeniach roślin tytoniowych.
W większych dawkach powoduje paraliż układu oddechowego - dawka śmiertelna dla ludzi ok. 60 mg. Wdychanie jej wraz z dymem tytoniowym pobudza komórki nerwowe już w siedem sekund po zaciągnięciu się dymem.
Nikotyna wpływa na uwalnianie trzech neuroprzekaźników (noradrenaliny, serotoniny . dopaminy). Ponadto modyfikuje czynności niezależne od naszej woli:
- przyspieszenie czynności serca, częściowy skurcz naczyń, wzrost ciśnienia tętniczego krwi
- przez stymulację nerwów przywspółczulnych nikotyna powoduje wzros aktywności ruchowej jelit. Wyższe dawki natomiast zmniejszają ich ruchliwość i napięcie.
Nikotyna jest równie uzależniająca jak narkotyki czy alkohol. Wywołany przez nikotynę proces uzależnienia psychogennego i farmakogennego jest zbliżony do tego, jaki powoduje heroina i kokaina. Alkaloid ten jest głównym czynnikiem ryzyka chorób serca i przyczynia się do powstania ośmiu rodzajów nowotworów: zarówno raka płuc, jak białaczki.
Jednorazowe zatrucie etanolem nie wywołuje u człowieka zdrowego długotrwałych skutków i ustępuje samo bez specjalnego leczenia, o ile pijący nie wypił dawki śmiertelnej porażającej ośrodek oddechowy, tzn. 450g czystego związku (ok. 900g wódki), co stanowi ok. 0,6 % etanolu we krwi. Dawka śmiertelna dla człowieka dorosłego wynosi 6-8g/kg (dla dzieci 3g/kg).
Spożywanie alkoholu ma wpływ na układ nerwowy, a alkohol atakuje w pierwszej kolejności najmłodsze ewolucyjnie i najbardziej wrażliwe - ośrodki układu nerwowego. Każda dawka alkoholu jest przyczyną obniżenia sprawności funkcjonowania układu nerwowego. Alkohol powoduje zmniejszoną zdolność osądu, zanik precyzyjnego myślenia i krytycyzmu. Niewielkie ilości alkoholu powodują pogorszenie słuchu, wzroku i precyzji ruchów.
Alkohol ma także szkodliwy wpływ na układ krążenia. Może on powodować zaburzenia akcji serca, gwałtowne kurczenie i rozszerzanie się naczyń krwionośnych.
Zaburzenia w układzie pokarmowym u osób uzależnionych od alkoholu występują bardzo często. Najczęściej spotykane w układzie pokarmowym zmiany to przewlekłe stany zapalne błon śluzowych jamy ustnej, przełyku, żołądka i dwunastnicy, zaburzenia perystaltyki przełyku i jelit oraz upośledzone wchłanianie prowadzące do powstania niedoborów pokarmowych. Alkohol powoduje również często ruch w górę, aż do przełyku soku żołądkowego, który podrażnia tkanki. Pojawia się wówczas zgaga oraz mogą występować krwawienia przełyku.
Alkohol zmniejsza odporność organizmu, co jest przyczyną rozwoju wirusów i bakterii, które powodują przewlekłe choroby. Alkoholicy często zapadają na gruźlicę, a zapalenia płuc przebiegają u osób nadużywających alkohol bardzo ciężko.
Nałogowe zażywanie narkotyków, doprowadzające zawsze do zmian chorobowych, zwłaszcza układu nerwowego.
Do typowych klasycznych narkotyków należą:
❖ LSD
❖ Morfina
❖ Heroina
❖ Kokaina
❖ Haszysz
❖ Marihuana
Są to heterozwiązki o dość różnorodnej strukturze pochodne indolu (LSD), benzopirydyny (morfina i heroina), tropanu (kokaina) * piranu (haszysz i marihuana)