3138

stracony wraz z czterema najbliższymi współpracownikami. "Węgierska kontrrewolucja” (używając języka radia moskiewskiego) została stłumiona, a z Węgier wyemigrowało ponad 180 tys. obywateli.

Janos Kadar, wyniesiony do władzy przez ZSRR, prowadził liberalną politykę, koncentrując się na rozwoju gospodarczym kraju i podnoszeniu poziomu życia.

Konflikt sueski 1956

Kontrola nad Kanałem Sueskim była newralgicznym punktem w polityce krajów bliskowschodnich i dlatego decyzja prezydenta Egiptu G. A. Nasera o jego nacjonalizacji (26 VII 1956) wywołała reperkusje międzynarodowe. Stany Zjednoczone i Wielka Brytania wycofały się z finansowania budowy tamy asuańskiej na Nilu, a wojska izraelskie przekroczyły granicę Egiptu (26 X 1956). Francja i Wielka Brytania, zainteresowane strefą kanału, wystosowały do obu stron ultimatum, w którym żądały wycofania się wojsk egipskich i izraelskich na odległość 10 mil od Kanału Sueskiego oraz zgody na jego okupację. Odrzucenie ultimatum przez Egipt spowodowało atak lotnictwa biytyjskiego i francuskiego na egipskie pola naftowe. Korzystając z tego, wojska izraelskie błyskawicznie zajęły strefę Gazy i część Półwyspu Synaj, a wojska francusko-brytyjskie Port Said i Port Fuad.

ONZ zażądała wycofania wojsk angielskich i francuskich z Suezu i skrytykowała Izrael. Spotkało to się z wyjątkowo zgodnym poparciem supermocarstw, Stanów Zjednoczonych i Związku Radzieckiego. Walki zostały przerwane w listopadzie wraz z przybyciem wojsk pokojowych ONZ, a w grudniu 1956 roku wojska francuskie i brytyjskie wycofały się.

Wojna nie zmieniła sytuacji w tym rejonie świata, ponieważ zracjonalizowany Kanał Sueski pozostał przy Egipcie.

Kiyzys kubański 1962

W roku 1952 władzę na Kubie przejął Fulgentio Batista, który wprowadził rządy dyktatorskie. Doprowadziło to do powstania konspiracyjnej opozycji skupionej wokół młodego adwokata, Fidela Castro, który podjął w 1953 r. próbę obalenia dyktatora. Atak na koszary Moncada odparto, a uczestników skazano na długoletnie więzienie. Po amnestii z 1955 roku, Castro wraz z towarzyszami udał się na emigrację, gdzie założył “Ruch 26 lipca”. W rok później nastąpiła kolejna próba obalenia rządu na Kubie, kiedy Castro z grupą 81 towarzyszy wylądował na wyspie. Wojska rządowe rozbiły jego oddział, którego resztki schroniły się Sierra Maestra i podjęły walkę partyzancką. Długotrwała wojna partyzancka przyniosła Castro sukces i w 1958 r. obalił on Batistę i przejął władzę. Stworzył na Kubie system komunistycznej dyktatury wzorowany na ZSRR.

Próby zmian politycznych na Kubie były popierane przez rząd Stanów Zjednoczonych i wpływały niekorzystnie na wzajemne kontakty. Nieudane lądowanie w Zatoce Świń, podjęte przez emigrantów kubańskich w celu obalenia dyktatury Castro, zaostrzyło stosunki ze Stanami Zjednoczonymi. Kuba wyraziła zgodę na montaż przez Związek Radziecki wyrzutni rakietowych średniego (1100 mil) i dalekiego zasięgu (2200 mil) z możliwością uzbrojenia ich w głowice atomowe.

Przed Stanami Zjednoczonymi pojawiło się bezpośrednie zagrożenie atakiem atomowym i dlatego prezydent John Kennedy zastosował blokadę militarną Kuby. Ponieważ w tym czasie (22-28 X 1962) do Kuby zbliżały się okręty radzieckie wiozące kolejne instalacje rakietowe, świat stanął na progu wojny nuklearnej. W ostatniej chwili Chruszczów i Kennedy porozumieli się. Amerykanie wyrzekli się inwazji na Kubę, a Rosjanie wycofali z wyspy swoje rakiety.

Cały świat odetchnął z ulgą, że "zimna wojna” nie przekształciła się w “wojnę gorącą”.

Wojna wietnamska 1964-1975

Powstała w 1945 r. Demokratyczna Republika Wietnamu, z Ho Chi Minhem na czele, nie uzyskała uznania Francji, która wystąpiła przeciwko niej zbrojnie. Po 8-letniej wojnie i przegranej pod Dien Bień Phu (1954), Francuzi wycofali się z Wietnamu. Rozdzielenie