[Polska] Typy Broni i Uzbrojenia #001 Czolg sredni T 34 Page

Główny konstruktor czołgu T 34 i jego najbliżsi współpracownicy. Od lewej: inż. M. I. Koszkin, A. A. Morozow i N. A. ICuczerenko

rzez głównego konstruktora M. I. Kosz-ina. Najbliższymi jego współpracownikami byli inż. A. A. Morozow, długoletni, doświadczony konstruktor czołgów, który zajmował się przede wszystkim mechanizmo-mi transmisji czołgu T 34, N. A. Kuczeren-ko i M. T. Tarszinow, którzy opracowali formę kadłuba i jego płyt pancernych,

J. I. Baran, A. I. Szpajchler, A. A. Mało-sztanow, P. P. Wasilew i wielu innych.

W chwili wyprodukowania pierwszego wozu i przez długi czas potem czołg T 34 pod każdym niemal względem przewyższał ówczesne konstrukcje zagraniczne, nie tylko w klasie czołgów średnich, ale i ciężkich. Wyróżniał się spośród innych typów racjonalnie ukształtowanym pancerzem wieży i kadłuba o płytach pochylonych pod dużym katem, co znacznie zwiększało odporność na przebicie pociskami artyleryjskimi. Uzbrojenie czołgu — armata 76,2 mm o dość długiej lufie i znacznej prędkości poczqtkowej pocisku, było nowością w wozie tej klasy. Zastosowanie silnika wysokoprężnego (dieslowskiego), pracujące-

ROZWÓJ CZOŁGU T34 W II WOJNIE ŚWIATOWEJ

22 czerwca 1941 roku, w chwili najazdu hitlerowskiego na ZSRR, wojska radzieckich okręgów przygranicznych dysponowały 967 czołgami T 34. Już od pierwszych dni walk nowy czołg wykazał niezbicie wielkq wartość bojowq. Ogromnie zaskoczył Niemców, którzy nie mieli o nim żadnych wiadomości i nie byli przygotowani do takie-o spotkania. Zasadniczy sprzęt niemiec-ich dywizji pancernych, czołgi PzKpfw III, z armatami kalibru 37 i częściowo 50 mm, oraz nieco cięższe, traktowane jako wozy wsparcia, PzKpfw IV z armatami 75 mm o krótkiej lufie i niewielkiej prędkości początkowe! pocisku, nie mogły być równorzędnym przeciwnikiem czołgu T 34. W pojedynkach ogniowych działa czołgów nie

go na trudno zapalnym paliwie, zmniejszało niebezpieczeństwo powstania pożaru i znacznie zwiększało zasięg działania czołgu w porównaniu z zasięgiem wozów wyposażonych w silniki gaźnikowe. Niezależne zawieszenie czołgu pozwalało na szybka jazdę nawet w nierównym terenie* i na osiąganie stosunkowo dużych pręd-* kości średnich, a szerokie gąsienice zapewniały niewielki nacisk jednostkowy na grunt, dajac możliwość swobodnego pokonywania bezdroży. Konstrukcja czołgu umożliwiała wreszcie szybką wielkoseryiną produkcję oraz stwarzała warunki ao sprawnego wykonywania remontów bieżącycn w polu siłami samej tylko załogi lub też pierwszo-rzutowych pododdziałów remontowych.

W wyniku rozpoczętej w czerwcu 1940 roku seryjnej produkcji T 34 do końca roku halę fabryczną opuściło 115 wozów. W następnym roku produkcję rozwinięto na szerszą skalę, podjęły ją również inne zakłady, tak że w pierwszym półroczu 1941 zbudowano łącznie 1110 czołgów.

mieckich nie były w stanie przebić pancerza wozu radzieckiego z normalnych dystansów, natomiast armata czołgu T 34 niszczyła wozy bojowe Wroga na maksymalnych odległościach strzału bezwzględnego. Jeden z twórców hitlerowskich wojsk pancernych gen. Guderian pisze w swoich wspomnieniach: „W walce z czołgami T34 nasza ówczesna broń przeciwpancerna okazywała się skuteczna tylko w wyjątkowo pomyślnych warunkach". .Inny hitlerowski generał, E. Schneider, dodaje: „Rosyjskie czołgi T 34 (...) pokazały przyzwyczajonym do zwycięstw niemieckim czołgistom swoją wyższość uzbrojenia, pancerza i ma-newrowości. Czołg T34 wzbudził sensację!"

5