[Polska] Typy Broni i Uzbrojenia #001 Czolg sredni T 34 Page

GcoJg T 34 z roku 1943, model z wszystkimi modyfikacjami z lat 1941—1942. Ta odmiana wozu ustawiona jest jako pomnik na cokole w Studziankach

średnio w jednostkach frontowych. Poszczególne serie czołgów, nawet pocho-dzqce z jednego okresu, różniły się wieloma detalami, zależnie od możliwości technologicznych zakładów produkujqcych czołgi.

Za opracowanie czołgu 7 34 przyznano w 1942 roku inż. M. T. Koszkinowi (pośmiertnie), A. A. Morózowowi i N. A. Ku-czerence wysoka nagrodę państwowę pierwszego stopnia. W tym czasie powstał też projekt zmodernizowanego wozu 7 34M, w którym zastosowano podwozie, podobne do podwozia czołgu KW, również na wałkach skrętnych, oraz zmieniono kształt pancerza kadłuba i wieży. 7a odmiana czołgu, jako odrębny wariant, nie weszła do produkcji seryjnej. Do budowy następnych ulepszonych modeli czołgu 7 34 wykorzystano jedynie sześciograniastq wieżę, bardziej dogodnę do masowej produkcji.

Pierwszych takich czołgów, nazywanych często 7 34 wz. 1942/1943, użyto już podczas operacji stalingradzkiej. Czołgi te miały kadłuby wykonane systemem automatycznego spawania, zbiorniki paliwa o większej pojemności oraz dodatkowe zewnętrzne zbiorniki. Taka ilość paliwa stwarzała możliwość osięgnięcia większego zasięgu działania. Zima 1942/1943 r. ta odmiana 7 34 otrzymała wieżyczkę obserwa-cyjnq dowódcy czołgu, polepszojęcę warunki obserwacji i ułatwiajqcq prowadzenie walki. Czołg wyposażono także w pię-ciobiegowq skrzynię przekładniowq oraz zmodyfikowanę konstrukcję sprzęgła głównego, co w efekcie znacznie poprawiło właściwości trakcyjne wozu i umożliwiło lepsze wykorzystanie mocy silnika. Jednoczesne zastosowanie nowych filtrów po

wietrznych i udoskonalonego systemu smarowania bardzo wpłynęło na przedłużenie przebiegów międzynaprawczych i żywotności silnika. Za dokonanie tej modernizacji zespół w składzie:    P. P. Wasiliew,

A. W. Kolesnikow, A. A. Małosztanow, M. I. Tarszinow, B. Ń. Czerniak, A. I. Szpaj-chler i W. G. Matjuchin otrzymał następnq z kolei nagrodę państwowq.

Niemcy, chcęc za wszelkq cenę dorówi nać Zwiqzkowi Radzieckiemu w dziedzinie jakości sprzętu pancernego, opracowali nowe typy czołgów: średni Pantner ; armatę 75 mm i pancerzem grubości 40— 100 mm oraz ciężki Tiger z armatę 88 mm i opancerzeniem sięgajęcym 60—100 mm. Działa tych wozów miały bardzo długie lufy i wielkie prędkości poczętkowe pocisków.

W Zwięzku Radzieckim wiedziano o planowaniu przez Niemców wielkiej letniej ofensywy w roku 1943, szykowanei w celu odzyskania utraconej inicjatywy strategicznej. Konstruktorzy radzieccy stanęli więc przed palęcym problemem dostarczenia armii równorzędnego sprzętu pancernego i przeciwpancernego. Dostarczono nowe modele czołgów, dział samobieżnych, _ pocisków przeciwpancernych. Przedstawiono także nowy wariant czołgu 7 34 — czoła T 43 z zawieszeniem na wałkach skrętnych oraz ze znacznie pogrubionym pancerzem: przód i boki wieży miały płyty grubości 90 mm, kadłub 75 mm, ale z tym samym uzbrojeniem — armatę 76,2 mm. Z tego też powodu wozu nie zatwierdzono ao produkcji seryjnej, postanowiono natomiast leszcze raz poddać modernizacji 7 34, wy-osażajęc go w armatę większego kaji-ru. Był to najszybszy sposób dostarczenia

10