31798

•    także na tym etapie ważna jest znajomość stosunków społecznych oraz założeń aksjologicznych systemu prawnego, nie może to być automatyczne jedynie podporządkowanie stanu pod normę i wyznaczenie konsekwencji;

PRAWO PODMIOTOWE POJĘCIE PRAWĄ PODMIOTOWEGO

I.    Koncepcia prawnonaturalna i system prawny Prawo podmiotowe i system prawny

•    prawo podmiotowe to pewna korzystna dla jednostki sytuacja. Ideologie prawnonaturalne przyznają prymat podstawowym prawom podmiotowym nad prawem stanowionym, które jedynie stanowi instrument zabezpieczenia tych praw. Skrajny nurt pozytywistyczny uznaje „prawo podmiotowe" jako pochodną systemu norm stanowionych przez kompetentne organy państwowe;

•    Koncepcja umiarkowanego pozytywizmu —*najbliższa zasadom państwa praworządnego -* uznaje priorytet norm prawa stanowionego przez kompetentne i demokratycznie powołane organy państwa względem praw podmiotowych, ale system prawny nie jest stanowiony dowolnie, gdyż respektuje pewne powszechnie akceptowane wartości, czego gwarancją jest demokratyczny system wyborów oraz konstytucja -» pogląd dominujący;

II.    Określenie prawa podmiotowego Stosunek cywilnoprawny

•    koniecznymi elementami każdego stosunku cywilnoprawnego są:

•    po jednej stronie prawo podmiotowe;

•    po drugiej stronie odpowiadający mu (to znaczy korelatywnie z nim sprzężony) obowiązek;

•    wyróżniamy;

•    proste stosunki cywilnoprawne - tylko jednej stronie przysługuje prawo podmiotowe, z którym korelatywnie sprzężony jest obowiązek drugiej strony;

•    złożone stosunki cywilnoprawne - każdej stronie przysługuje prawo podmiotowe skuteczne wobec drugiej strony (podwójna rola: uprawnionych i zobowiązanych) -* normatywnie i funkcjonalnie związana całość;

Definicja prawa podmiotowego

•    kwestia kontrowersyjna (wg niektórych w ogólne nieużyteczna) -* na cechy tego pojęcia składają się:

I    jest elementem treści stosunku cywilnoprawnego; służy do opisania sytuacji prawnej podmiotu (a więc praw i sprzężonych z nimi obowiązków innych podmiotów) -* cecha ta wskazuje na społeczne aspekty prawa podmiotowego, co jest z reguły niedoceniane w tradycyjnej doktrynie cywil i stycznej, w której pojęcia tego używa się też na opisanie stosunku łączącego podmiot z rzeczą, co pomija cechę korelatywnego sprzężenia prawa podmiotowego z obowiązkami innych osób;

II    wyznaczone jest normami prawnymi, tzn. określają one zdarzenia prawne, które wywołują konsekwencje prawne polegające na powstaniu praw podmiotowych oraz je w pewnym stopniu charakteryzują, wskazując podstawy tego opisu, jak np. decyzje samych stron, zwyczaje, zasady współżycie społecznego;

III    jest to pewna „sfera możności postępowania” lub „moc prawna" tzn. są to pewne wyróżnione przez normy prawne zachowania lub kompetencje podmiotu uprawnionego, któremu podporządkowane są określone obowiązki innego lub innych podmiotów prawa cywilnego -♦ obowiązek;

•    może polegać na działaniu i zaniechaniu;

•    dotyczy czynności psychofizycznych i konwencjonalnych;