• banki państwowe (np. PKO BP);
• państwowe osoby prawne powoływane na podstawie indywidualnych ustaw np.; „Narodowy Bank Polski". Wśród nich na ciekawy typ powierniczych osób prawnych w postaci agencji.
• niektóre instytucje państwowe powołane przede wszystkim do pełnienia funkcji publicznych wyposażone są w osobowość prawną, aby mogły wspierać realizację swoich zadań własną działalnością gospodarczą np. PAN, szkoły wyższe).
Szczególne zadania ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa
• inicjowanie polityki państwa w zakresie gospodarowania mieniem SP i państwowych osób prawnych (w tym prywatyzacji ich majątków) oraz ochrona interesów SP. Zadania te wykonuje nie tylko w roli organu SP. ale pełni teź inne funkcje, a w szczególności;
• ewidencjonuje wszystkie państwowe jednostki organizacyjne, które reprezentują SP i wykonują jego prawa majątkowe;
• kontroluje wykonywanie w/w uprawnień;
• wyraża zgodę na czynności prawne państwowych osób prawnych w zakresie rozporządzania rzeczowymi składnikami ich majątku trwałego o wartości przekraczającej 50 000 euro;
• może przyjąć (na wniosek właściwych organów SP oraz państwowych osób prawnych) wykonywanie na ich rzecz zastępstwa procesowego w sprawach szczególnie skomplikowanych lub o znacznej wartości przedmiotu sporu.
Zadania te wykonuje poprzez swoje delegatury terenowe.
• Funkcję tę w latach 1919-1951 pełnił specjalny urząd - Prokuratoria Generalna RP.
II. Jednostki samorządu terytorialnego
• art. 165 ust. 1 Konstytucji, „Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługuje im prawo własności i inne prawa majątkowe" -► w związku z zasadą bezpośredniego stosowania K (art. 8 ust. 2), ale zakres tego pojęcia nie jest w Konstytucji w pełni oznaczony.
Gminy
• nie jest konieczna rejestracja, gdyż z mocy konstytucji i ustawy o samorządzie gminnym uzyskuje osobowość prawną.
• Podobnie jak państwo występuje ona w dwóch rolach: władzy publicznej na swoim terytorium oraz podmiotu prawa cywilnego
• Ma ona swój własny majątek, którym nie odpowiada za zobowiązania innych komunalnych osób prawnych (a one nie odpowiadają za gminę)
• nie ma wyodrębnionego systemu organów —»wg ustawy o samorządzie gminnym oświadczenia woli składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta) samodzielnie bądź łącznie z inną upoważnioną osobą.
• Gmina może prowadzić działalność gospodarczą także poprzez sp. z o.o. lub SA, mające odrębną osobowość prawną.
Związki międzygminne
• powstają poprzez rejestrację w specjalnym rejestrze
• w celu wykonania wspólnych zadań publicznych kilku gmin
• nie mają wyodrębnionego systemu organów —► organem wykonawczym jest zarząd, a jego kompetencje określa statut związku.
Powiat