28516

2.Charakterystyka rozbicia dzielnicowego na ziemiach polskich.

Zapoczątkowane było w H38r.,gdy Bolesław Krzywousty sporządził testament na mocy którego podzielił kraj między swych synów. Władysław II otrzymał Śląsk, Bolesław Kędzierzawy- Mazowsze i Kujawy. Mieszko Stary- Wielkopolskę, wdowa Salomea-ziemię sieradzko-łęczycką wyznaczono też księcia zwierzchniego (princeps)-miał on uprawnienia o charakterze ogólnopaństwawym. Prowadził politykę, naczelne dowództwo nad siłami zbrojnymi, powoływał arcybiskupa gnieźniejskiego, mianował komesów grodowych w dzielnicach pozostałych książąt Princepsem miał być każdorazowo najstarszy z książąt ( zasada senioratu), zachowując własną dzielnicę otrzymywał dzielnicę pryncypalną w postaci Małopolski z Krakowem, ziemię sieradzką i łęczycką i zwierzchnictwo nad Pomorzem. Jednak związek pryncypatu z osobą najstarszego syna został pogwałcony wygnaniem Władysława II z Krakowa. Rozbicie dzielnicowe polegało na podziale jednolitej monarchii na szereg małych księstw. Książęta poszukiwali wsparcia u możnych panów, duchownych i świeckich. Pozyskiwali ich nadając im urzędy .dobra z osiadłą tam ludnością. Tak odbywał się rozwój wielkiej własności ziemskiej, idący w parze z uzależnieniem ludności chłopskiej. Zależności te osłabiały władzę książąt. Rozbicie osłabiło Polskę na zewnątrz. Odbyły się w tym czasie ważne przemiany gosp. i spot. System eksploatacji scentralizowanej został zmieniony na sys. Eksploatacji zdecentralizowanej. Cechą okresu rozdrobnienia było ścieranie się tendencji ( integracyjnychjdośrodkowych i odśrodkowych (dezintegracyjnych). Próbą utrzymania jedności państwowej był pryncypat. Jednak wzrost tendencji odśrodkowych doprowadził w latach '30 XIII w. Do jego upadku. Odtąd wszyscy książęta polscy uważali się za równych. Dzielnice łączył fakt, że były zamieszkane przez ludność należącą do jednej narodowości Kolonizacja wew. Powodowała migracje ludności z jednej dzielnicy do drugiej. Utrzymywaniu więzi ogólnopolskich sprzyjały: wspólność dynastii rządzących ws wszystkich dzielnicach, przynależność wszystkich dzielnic do jednej prowincji kościelnej, wspólny system prawa zwyczajowego. Kraków mimo tego, że był w XIII w. Dzielnicą tylko dzielnicy krakowskiej, miał większe znaczenie niż siedziby innych książąt. Dawna tradycja społeczności uczyniła go symbolem państwowości ogólnopolskiej. Tu były przechowywane insygnia królewskie: korona, berło, jabłko, miecz .Łączność miedzy dzielnicami podkreślały międzydzielnicowe zjazdy książąt. Rozbicie stworzyło warunki do powstania stanów-grup spot. Solidarnych w obliczu władzy monarszej i innych grup spot. Charakteryzujący się odrębnym stanowiskiem prawnym. Organizacja stanowa kształtowała się początkowo w ramach dzielnic. Dlatego po zjednoczeniu dawna dzielnica-ziemia pozostawała podstawową formą organizacji rycerstwa- szlachty i terytorialnego podziału kraju. Od końca XIII w zaczęły się ruchy mające na celu zjednoczenie kraju, instytucjonalnym wyrazem przezwyciężenia była koronacja 1295 Przemyśla II i w 1320 Łokietka- oznaczały zakończenie rozbicia. Był to koniec monarchii patrymonialnej. Ujemnym skutkiem rozbicia była utrata przez Polskę ziem. Jednak dzięki niemu w późniejszym czasie stany uprzywilejowane mogły sięgnąć po faktyczny udział we władzy.