33783

Początki prasy polskiej

(Cz. He mas, Barok, s. 363-64)

średniowieczny zwyczaj nowin śpiewanych, których kolporterem był dziad wędrowny, praktykowany jeszcze w XVII w.

„nowiny'’ - zwięzłe informacje kolportowane w ręcznych odpisach lub drukowane, adresowane do anonimowego odbiorcy

•    rozwinęły się u schyłku XVI w. z listów donoszących o wydarzeniach politycznych, obyczajowych, naukowych

•    podkreślały prawdziwość doniesienia

•    często nadawano im formę listu (albo ogłaszano list autentyczny) lub reportażu

•    przy wydarzeniach długotrwałych (np. wojna) przyjmowały postać diariusza, ogłaszanego po jego ukończeniu; nie zaspokajał on jednak potrzeby bieżącej informacji

•    wykształcił się nowiny seryjne (diariusz w rozdziałach), które nie miały z góry określonej częstotliwości ukazywania się, ale zapowiadały kontynuację

1605: 1. w dziejach przywilej na drukowanie gazety (Abraham Verhoeven, sztycharz flamandzki) - „Niewe Tijdinghe" wydawane raz w tygodniu (tak często przychodziła poczta)

1661: 1. gazeta polska - „Merkuriusz Polski, dzieje wszystkiego świata w sobie zamykający dla informacji pospolitej" wydawany 2 razy w tygodniu, od 3.01 do 22.07.1661 r.

•    8 do 12 stron

•    nakład ok. 100-200 egz.

•    wydawany w Krakowie, potem (od nr. 28) w Warszawie

•    patronem przedsięwzięcia był Łukasz Opaliński

•    redaktorem był Hieronim Pinocci (w latach 1646-60 zajmował się gazetą na użytek dworu królewskiego), a od marca także Jan Aleksander Gorczyn

•    tytuł i szata graficzna wzorowane były na angielskim czasopiśmie „Mercurius Brittanicus Communicating the Affairs ofGreat Britain for the Better Information of the People"

1. poł. XVIII w. - kształtowanie się rzeczywistego procesu rozwoju regularnej prasy drukowanej