34194

1. Niepewność i ryzyko

Każdej działalności ludzkiej towarzyszy ryzyko. Stała obecność niepewności i ryzyka ma zasadnicze znaczenie dla zrozumienia mechanizmów działalności gospodarczej, a zwłaszcza zachowań się rynków finansowych.

Ryzyko towarzyszy wszystkim naszym poczynaniom, lecz niektóre z nich -zwiększają je, a inne zmniejszają. Niektórzy ludzie od czasu do czasu grają dla przyjemności, inni są graczami nałogowymi. Większość jednak zdaje się unikać ryzyka. Osoby, które dobrowolnie podejmują ryzyko, muszą mieć dobre widoki na wygraną i osiągnięcie zysku. Działalność, która wiąże się z ryzykiem charakteryzuje się dwoma cechami:    prawdopodobieństwem wystąpienia

określonego wyniku (np. prawdopodobny dochód z inwestycji) oraz skalą zmienności wszystkich możliwych wyników.

Przykładowo mamy możliwość zarobienia 1000 złotych z prawdopodobieństwem 50%. Prawdopodobieństwo utraty 1000 złotych także wynosi 50%. Przeciętnie rzecz biorąc, decydując się na taką grę, nie mamy szansy na zarobienie tych pieniędzy. Tego rodzaju grę określa się mianem gry fair (sprawiedliwej, czystej).

„Gra fair to taka gra, w której przeciętnie rzecz biorąc nasze zyski równe są zeru."¹

Jeżeli natomiast szansa wygrania tych samych pieniędzy wynosi 30%, a szansa przegranej wynosi 70%, to grę taką określa się jako nie fair. W normalnych warunkach oczywiste jest, że stracimy pieniądze w takiej grze. W sytuacji odwrotnej, gdy prawdopodobieństwo wygrania wynosi 70% a przegranej 30% udział w grze powinien raczej przynieść zysk. Mówimy, że jest to gra korzystna.

W sytuacji natomiast, gdy mamy 50% szans wygrania lub przegrania 1000 złotych w jednej grze i 50% szans wygrania lub przegrania 2000 złotych w drugiej grze, mamy do czynienia z grą fair w obu przypadkach. Druga gra jest jednak bardziej ryzykowna. W zależności od jej wyniku możemy stracić lub zyskać, ale większy jest przedział, w którym mieszczą się wszystkie możliwe do uzyskania wartości wyników.

1

Źródło: D.Begg. S.Fkdwr, R. Dambush „Ekonomia” wyd.PWE. Warszawa 1994. s.396-406

Z. Matkowski.. Podstawy ekonomii - mikroekonomia" wyd. Wyższa Szkoła Zarządzania i Przedsiębiorczości. Warszawa 1999, s.243-244 * Źródło: Begg op.cit. s.397