8851685950

I. 2. Ryzyko gospodarcze w działalności przedsiębiorstw

Działalności gospodarczej towarzyszą niepewność i ryzyko. Wynikają one z faktu, że podejmowane obecnie decyzje będą realizowane w bliższej lub dalszej przyszłości, która nie jest do końca znana. Nigdy nie ma całkowitej pewności czy przewidywane lub planowane zdarzenia zaistnieją. Im bardziej odległy jest czas, w którym będą realizowane decyzje lub ich skutki, tym większa niepewność co do warunków tej realizacji. Zatem ryzyko jest funkcją czasu¹⁸. Skutki decyzji zależą w dużej mierze od trafności przewidywania przyszłości. Trafność ta zależy jednak nie tylko od wiedzy i umiejętności podejmującego decyzje.

W literaturze przedmiotu brak jest jednoznacznych poglądów odnośnie definicji niepewności i ryzyka¹⁹. W niniejszej pracy nie będziemy wnikać w spory definicyjne. Problemy niepewności i ryzyka wiążą się z brakiem możliwości dokładnego określenia przyszłych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa, przy czym na ogól rozróżnia się dwie sytuacje. W pierwszej sytuacji decydent nie może oszacować prawdopodobieństwa wystąpienia możliwych zdarzeń losowych. Wszystko może się bowiem zdarzyć. Taką sytuację nazywa się niepewnością. „Niepewność jest niepoliczalna, tzn. brak jest statystycznych parametrów dla oszacowania możliwości powstania zdarzenia losowego”²⁰. W drugiej sytuacji można określić prawdopodobieństwo wystąpienia możliwych zdarzeń losowych. Tę sytuację nazywa się ryzykiem, które definiuje się na ogól jako prawdopodobieństwo wystąpienia niekorzystnego, dla danego podmiotu gospodarczego, zjawiska (niekorzystnego stanu), nie pozwalającego zrealizować założonych celów. Jak zauważają

J.    Czekaj i Z. Dresler „Ryzyko oznacza taką sytuację, w której przyszłych warunków gospodarowania nie można przewidzieć z całkowitą pewnością, znany jest natomiast rozkład prawdopodobieństwa przyszłych warunków gospodarowania”²¹. Ryzyko gospodarcze jest zagrożeniem związanym z możliwością osiągnięcia korzyści niższy ch od oczekiwanych lub możliwością nie osiągnięcia żadnych korzyści lub też możliwością poniesienia straty.

Poziom i charakter ryzyka gospodarczego zależą od wielu różnorakich czynników. Czynniki te podzielić można na dwie grupy²²:

¹⁸    Por: J. Iwin-Girzyńska, Szkice o kapitale i podatkach w istocie nauki finansów przedsiębiorstw, wyd. Difin, Warszawa 2010, s. 19.

¹⁹    Obszerny przegląd poglądów nt. ryzyka i niepewności zawarto w pracy A. Karmańska (red), Ryzyko w..., op. cit., ss. 21 - 109.

²⁰    J. Szczepański, L. Szyszko, Finanse przedsiębiorstw., wyd. PWE, Warszawa 2007, s. 291.

²¹    J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzania finansami przedsiębiorstw. Podstawy teorii, PWN, Warszawa 2001, s. 35.

²²    Por: L. Szyszko (red.), Finanse przedsiębiorstw, PWE, Warszawa 2000, s. 29.

17