Motywacja to ogólny termin na określenie wszystkich procesów zaangażowanych w rozpoczęcie, kierowanie i podtrzymywanie aktywności fizjologicznych i psychicznych. Jest to szerokie pojęcie, które obejmuje całą gamę wewnętrznych mechanizmów zaangażowanych w:
a) preferencje jednej aktywności ponad inną,
b) wigor, czyli siłę reakcji,
c) wytrwałość działania według zorganizowanego wzoru, skierowanego
na istotne cele.
Osoba silnie zmotywowana przedkłada jedne aktywności nad inne, ćwiczy zachowania i doskonali zdolności wymagane do osiągnięcia celu oraz, pomimo frustracji, poświęca energię dla osiągnięcia sukcesu.
Najbardziej popularne teorie motywacji próbują odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania:
- co motywuje ludzi do działania,
- dlaczego ludzie wybierają takie a nie inne zachowania, np. lepiej
pracują, wydajniej, dłużej itp.
Pierwsza grupa teorii zwana teoriami potrzeb zajmuje się odpowiedzią na pierwsze pytanie - co motywuje? Odpowiedź brzmi -potrzeby ludzkie motywują. Wyzwala je sam człowiek, w sytuacji pracy -jego zwierzchnik bądź grupa pracownicza, bądź warunki pracy lub wiele innych czynników.
Siła motywacji tkwi we wnętrzu człowieka; jednych ludzi „coś" popycha do działania, innych zaś wyhamowuje. Jedni są leniwi, bierni i żadne sposoby nie są w stanie zmusić ich do działania, drudzy ciągle się rozwijają i przekraczają granice swych obowiązków. To „coś" tkwiące w naszym wnętrzu to potrzeby. One motywują nas do działania, domagają się zaspokojenia.
Badacze teorii potrzeb lansują następujący schemat: człowiek, który zrealizował swoje potrzeby odczuwa zadowolenie, a zadowolenie stymuluje wydajność, wysiłek, staranie.
Pracownik ^ zaspokajanie potrzeb => zadowolenie => wydajność
Oznacza to, że wyraża się nadzieję, iż pracownik zadowolony będzie pracował efektywniej.