28776

bezpośrednia informacja - dygresje, pouczenia, aforyzmy,

światopogląd autora - np. w literaturze dydaktycznej - wtedy utwór ilustruje tezę.

Gdy z ideologii robi się przedstawienie artystyczne - to przekład ideologii na język formy literackiej. Tu ideologia ma zacierane kontury, może przestać być sobą. Do literatury ideologia chce się zbliżyć, ale się boi.

Systemowe rozumienie ideologii w szkole Bachtina:

0 zarzut uproszczonej => fałszywej interpretacji zjawisk ideologicznych,

0 zarzut dogmatyzmu,

0 systemowemu ujęciu ideologii badacze przeciwstawili rozumienie dialogowe. Wołoszynów: ideologia - 1) poziom I - ukształtowane i społecznie uznane systemy -nauka, sztuka, moralność, prawo, religia, literatura artystyczna; 2) poziom II - niższy -wypełnia go ideologia życiowa (żywioł nieuporządkowanej mowy zewnętrznej i wewnętrznej.

Wołoszynów: utwór literacki jest ideologicznie martwy bez oceniającego odbiorą A wszelka ocena dokonuje się w języku ideologii życiowej. Ideologia i dialog pozostają ze sobą w stałym związku wewnętrznym 1) ruch idei zakłada dialogowość, 2) ideologiczna jest istota odbioru. => Skoro literatura jest dialogowa, to jest też ideologiczna.

W nakierowaniu znaku na rzeczywistość tkwi potencja ideologiczna. Dopiero konkretna „żywa” wypowiedź jest ideologiczna, poszukuje prawdy. Literatura jest ideologiczna o ile stanowi żywą wypowiedź. Ideologiczna postawa wobec dzieła Wołoszynowa jest postawą naturalną.

Miedwiediew - produkty ideologiczne - ideologemy - istnieją w materiale znakowym, tworzą pewną całość - środowisko ideologiczne. Literatura jako ideologia -zajmuje się kształtowaniem świadomości, obrazuje rodzenie się i rozwój ideologii.

Literatura może ukazać własne środowisko ideologiczne.

Literatura jest zatem ideologią szczególnie uprzywilejowaną - jest uniwersalna (może ogarnąć cały świat ideologii), stanowi ideologię ideologii, pokazuje i ocenia, jak inne ideologie odzwierciedlają bazę, obserwuje korzenie ideologii.

Kategoria oceny społecznej:

odnosi się do literatury i ogólnie do wypowiedzi;

liistoryczna aktualność, która jednoczy obecność jednostkową wypowiedzi z ogólnością i pełnią znaczenia; indywidualizuje i konkretyzuje znaczenie, nadaje sens brzmieniowej obecności słowa;

na grunt mowy przenosi sens społeczny, wynikający z sytuacji, w jakiej przebiega porozumiewa nie;

- społeczne nacechowanie wypowiedzi, łączące sens mowy z rzeczywistością społeczną;

ocena społeczna staje się rzeczywistym materiałem wypowiedzi językowej; budując wypowiedź, bierze się słowa z innych wypowiedzi. Słowa te noszą już inne oceny społeczne - powstaje mikrodialog. Mikrodialog dowodzi, że ideologia w konkretnej wypowiedzi może egzystować w postaci dialogowej.

Bachtin - idea to żywe wydarzenie, rozgrywające się przy dialogowym spotkaniu 2 / kilku świadomości. Cechy tej idei:

dialog jest warunkiem jej istnienia;

2