7404701576

POSTAĆ W DRAMACIE

W dramacie nie istnieje podmiot mówiący, dlatego światopoglądy autora wyrażają się w starciu postaw uczestniczących bohaterów. Typy bohaterów:

1.    Rezoner-albo wcale nie uczestniczył w konflikcie dramatycznym, albo był z nim związany bardzo luźno; zazwyczaj jego wypowiedzi stanowiły ściśle pojęciowy wywód komentujący to, co dzieje się na scenie

2.    Porte-parole- postać w utworze literackim, osoba której wypowiedzi traktuje się jako wyraz bezpośrednich poglądów i przekonań autora

3.    Koryfeusz-główna postać chóru w dramacie antycznym

KRYTERIA PODZIAŁU NA RODZAJE LITERACKIE

I    podmiot i jego postawa wobec świata przedstawionego

Liryka: w liryce najistotniejszym czynnikiem jest podmiot liryczny, to główna postać, która w swej wypowiedzi przekazuje własne przeżycia i doznania; wszystkie elementy wchodzące w skład świata przedstawionego są wyraźnie zabarwione uczuciowo; świat przedstawiony wyrażony jest w języku zarezerwowanym dla poezji; podmiot występujący w tego rodzaju utworach nazywamy podmiotem lirycznym

Epika: w epice najistotniejszym czynnikiem jest świat przedstawiony, a wyrazistość podmiotu jest zdecydowanie mniejsza; jego rola ogranicza się tylko do przekazywania pewnych faktów i zdarzeń-jest informatorem; świat przedstawiony istnieje jakby samodzielnie, niezależnie od podmiotu, który o nim opowiada; podmiot zawsze wpływa na wygląd i charakter świata przedstawionego, ale najczęściej pisarz dąży jakby do ukrycia go poza faktami, o których opowiada; jeśli pojawiają się jego bezpośrednie wypowiedzi (np. komentarze do zdarzeń) to mają najczęściej charakter osobisty; podmiot występujący w tego rodzaju utworach nazywamy narratorem

Dramat: w dramacie niknie podmiot, który swą wypowiedzią ogarniał cały świat przedstawiony utworu; pisarz rezygnuje do wprowadzania do dzieła jednego opowiadającego, a świat przedstawiony zarysowuje się poprzez słowa i czyny bohaterów

II    konstrukcje stylistyczne

Liryka: sytuacja wyznania(w jej centrum znajduje się tylko 1 osoba, tylko 1 osoba jest jej czynnym uczestnikiem; mówi ona o tym co w momencie wypowiedzenia stanowi dla niej sprawę istotną; w momencie wypowiedzenia podmiot może być nadawca i odbiorcą swego przekazu lub kierować swe wyznania do innej postaci) monolog liryczny(wyraz wewnętrznych przeżyć podmiotu; poeta nie orzeka o świecie zewnętrznym; sens wchodzących w jego skład zdań ujawni się dopiero wtedy, gdy uświadomimy sobie ich związek z podmiotem; zawartością liryki są przeżycia podmiotu czasowo współbieżne z wypowiadaniem monologu, dlatego nawet zdarzenia wcześniejsze traktowane są tak, jakby dokonywały się w czasie teraźniejszym, ważne są ze względu na aktualna sytuację, w jakiej znajduje się podmiot)

Epika: sytuacja narracyjna( narrator nie relacjonuje tego, co jest współczesne momentowi wypowiedzi, między czasem opowiadania a czasem zdarzeń musi istnieć pewien dystans; język relacji zwrócony jest ku przedmiotowi relacji; narrator może być niewidoczny lub występować jako konkretna osoba; może kierować swą relację bezpośrednio do innych osób, ale odbiorca może też nie być wprowadzany do utworu) narracja(zawiera informacje o tym, co stało się w przeszłości; jej celem jest obiektywne zarysowanie zdarzeń; w epice występuje czas przeszły)

Dramat: sytuacja rozmowy(sytuacja wypowiadania wynika ze stosunków pomiędzy wypowiadającymi postaciami; brak podmiotu) dialog(uczestniczące w nim postacie należą do