PTDC0031 (3)

STRATEGIE DIALOGOWE

Rozmaitości dialogów w dramacie nie da się sprowadzić do wyróżnianych w podręcznikach typów rozmów. Stanowiąc językowy wykładnik, sytuacji międzyosobowych dialogi dzielą ioh różnorodność nie dającą się sformalizować w sposób zupełny. Wszelkie próby klasyfikacji mogą mieć charakter jedynie orientaoyjny poprzez wskazywanie struktur językowyoh w pełni ukształtowanych, pomiędzy którymi istnieje bogactwo form pośrednich. Ponieważ dialog w dramacie nie jest obojętną rozmową, lecz formą działania, w wyjaśnianiu jego osobliwości dużą rolę może odegrać pojęcie strategii .dialogowych - mających swe źródło w osobowośoi postaci a zaktualizowanych przez sytuację dramatyczną reguł porozumiewania się i oddziaływania na siebie bohaterów dramatu. Jak z tego wynika, strategia dialogowa nie ma charakteru językowego, lecz psyehologiezno-sytuacyjny, natomiast ujawnia się wyłącznie w słowie, spełnia się w nim. Analiza strategii dialogowyoh wiąże ściśle status postaci z ioh uczestniczeniem w rozmowie, stara się uohwyoić zasady wykorzystania słowa. Pojęcie strategii zakłada pośrednio zaufanie do mowy, do jej informacyjnych i perswazyjnych możliwośoi. Strategia dialogowa ma bowiem zawsze charakter pragmatyczny, chodzi o to, by dzięki niej wywołać pożądane zmiany - w partnerze sytuacji dramatycznej, w samej sytua- ¹ O ji.

Najczęściej występują w dramacie strategie dialogowe związane z przepływem informacji. Z dwu możliwych wariantów tej strategii (dominacja funkcji udzielania informacji bądź uzyskiwania jej) bardziej dramatyczny jest prooes zdobywania informacji. Nie tylko zakłada on aktywność; ta bowiem w swym czysto zewnętrznym, zdarzeniowym wymiarzo wykony-