28788

środowiska wzbogacają, komplikują lub przekształcają dotychczasowe sądy na temat podstawowych problemów historycznoliterackich epoki.

Stradecki zaś widzi w zespole zjawisk określanych mianem życia literackiego jeden z bardziej interesujących a jednocześnie skomplikowanych problemów socjologii literatury.

Żółkiewski skłonny jest zrezygnować z tradycyjnego pojęcia życia literackiego, które wydaje mu się dla uprawianych przez niego i postulowanych badań ‘najmniej przydatne’. Jest ono jego zdaniem wieloznaczne, wąskie, nie sugeruje właściwie określonej problematyki

Interesuje go ‘pisarz, czytelnik i dzieło w procesie komunikacji społecznej’. ‘Funkcje społeczne działa nie przejawiają się - jak stwierdza - ani w twórczości, ani w jej niepowtarzalnych rezultatach. Przejawiają się w społecznej komunikacji literackiej [...] Musimy - postuluje - skupić się na badaniu społecznych procesów komunikacji literackiej’.

Mamy tu więc do czynienia z konsekwentnie zarysowanym programem badań nie liistorycznoliterackich, a badań procesów komunikacji społecznej na przykładzie komunikacji literackiej.

'... nas interesowałaby nie mowa, a język, posługując się opozycją de Saussure'a. nie indywidualne wypowiedzi, a kody literackie funkcjonujące w danej kulturze’.

Badania takie są aktualnie dość intensywnie prowadzone.

Badania nad życiem literackim posiadają swoją odrębność wobec socjologicznie i semiotycznie zorientowanych badań nad kulturą literacką, swoje własne perspektywy i cele badawcze w ramach historii literatury. Możliwe jest i płodne dla historii literatury funkcjonalne włączenie do właściwego jej toku myślowego rozważań nad zjawiskami życia literackiego, mało dotychczas zbadanymi lub badanymi istotnie w luźnym związku z głównym nurtem zainteresowań liistorycznoliterackich.

Wydaje się, że istnieje realna szansa, aby badania nad życiem literackim, pojęte jako badania liistorycznoliterackie, prowadzone zespołowo i systematycznie, zapoczątkowane pracami dokumentacyjnymi i interpretacyjnymi nad ogromnymi przecież materiałami, otworzyły istotnie nowe możliwości dla rozwoju historii literatury.

Jeśli więc w systemie poszukiwań materiałowych i analiz interpretacyjnych uwzględnimy w aspekcie synchronii i diachronii sprawy roli społecznych twórców, funkcjonowania instytucji komunikacji literackiej, sprawy recepcji literatury pojętej jako ukazywanie funkcji tradycji literackiej, sprawy obiegów społecznych literatury, wzajemnych zależności i konfrontacji życia literackiego z tendencjami w życiu teatralnym i artystycznym, to wydaje się, że badania takie mogą odegrać istotną rolę w kształtowaniu się nowych wniosków i sformułowań, a może i nowych dróg liistorii literatury. Przy tym tak na użytek historii literatury realizowane zadanie badawcze służyć mogłoby i szerszym rozważaniom z zakresu historii idei i z zakresu badań nad zagadnieniami komunikacji społecznej.

Żeby zadanie takie realizować, trzeba niewątpliwie z jednej strony rozwijać poszukiwania materiałowe, rewidując stale, uzupełniając i modyfikując system pytań stawianych źródłom. Z drugiej zaś strony, od początku poszukiwań materiałowych łączyć je z próbami funkcjonalnej interpretacji liistorycznoliterackiej.

2