Stypulacja
■ najważniejsza czynność abstrakcyjna
■ polega na wymianie ściśle określonych pytań i odpowiedzi (Czy przyrzekasz? Przyrzekam!)
■ stwarzała możliwość nadużyć po stronie wierzyciela (żądanie zwrotu nie wydanej pożyczki)
o dłużnikowi przysługiwało exceptio doli (od pretora)
o exceptio non numerate pecuniae (zarzut nie wydanych pieniędzy, konstytucje cesarskie)
o actio non numerate pecuniae (skarga z tytułu nie wydania pieniędzy, konstytucje cesarskie
■ jej przedmiotem mogło być dowolne świadczenie
■ służyła do umocnienie zobowiązań poprzez:
o adpromissio (poręczenie) o stipulatio poenae (kara umowna) o stipulatio usurarum (odsetki) o novatio (nowacja)
o cautio /satisdatio (stypulacja gwarancyjna)
■ w 472r. cesarz Leon I uznał za stypulację każdą umowę pisemną zobowiązaniową
Elementy czynności prawnych
■ essentiala negotii czyli elementy przedmiotowo istotne
■ naturalia negotii czyli elementy nieistotne, bo stosowane z mocy prawa
■ accidentalia negotii czyli elementy przedmiotowo istotne, postanowienia dodatkowe:
o conditio (warunek) o dies (termin) o modus (polecenie)
Wady czynności prawnych
■ zamierzona rozbieżność między wolą a jej oświadczeniem
o oświadczenie woli nie na serio (aktorzy, profesorowie o czynności pozorne (simulatio) służące obejściu prawa
■ pozorne rozwody (przy zakazie darowizn między małżonkami)
■ pozorne sprzedaże (przy zakazie darowizn między małżonkami)
■ pozorne małżeństwa (przy karalność bezżennych)
o reserratio mentalis (zastrzeżenie potajemne) pozostawało bezskuteczne, jeśli było nieznane kotrahentowi
■ niezamierzona rozbieżność między wolą a oświadczeniem
o error (błąd)
■ powodował automatyczną nieważność umowy poprzez dissensus (niezgodność między stronami)
■ niezgodność musiała dotyczyć istotnego elementu umowy, szczególnie:
• identyczności jej podmiotu (error in persona)
• co do pomiotu (error in corpore)