35937

tolerować nie może. Adresatem „Kazań sejmowych” wyraźnie w tekście wymienianym był senat.

Skarga zmarł w Krakowie 27 września 1612r.

„KAZANIA SEJMOWE” PIOTRA SKARGI (uwagi w dużej mierze własnego autorstwa

©)

Jedynie przywrócenie jedności wiary może przynieść rozwój Polski, należy wzmocnić władzę królewską i odbudować cnoty obywatelskie.

Gatunek: pogranicze traktatu politycznego i kazania. - do pewnego stopnia charakter reformatorski (traktat), ideał państwa teokratycznego nakreślony w Biblii i swoista jego interpretacja (kazanie).

Od połowy II kazania do VII następuje omówienie przez Skargę 6 chorób nękających organizm Rzeczpospolitej:

•    Brak miłości wobec ojczyzny

•    Tolerowanie herezji

•    Osłabienie władzy monarszej

•    Niesprawiedliwe prawa

•    Niezgody sąsiedzkie

•    Grzechy i złości jawne - naruszanie przywilejów kościelnych i praw publicznych

Kazanie / - rozróżnienie rodzajów mądrości

1.    Boska (pochodzi z Nieba)

2.    Ziemska (bydlęca)

Należy odwołać się do mądrości Boga, który użyczy jej senatorom i zapobiegnie niebezpieczeństwom - wojnom domowym, osłabieniu władzy monarszej, tureckiej inwazji.

Kazanie II - brak miłości wobec ojczyzny

Wyliczenie dobrodziejstw Rzeczpospolitej:

1.    Możliwość wyznawania wiary katolickiej

2.    Władza królewska tolerująca złotą wolność

3.    Dobrobyt materialny (ukazywanie stron koniunktury XVIw. - dobrobyt) oraz pokój z sąsiadami.

Dobrodziejstwa zestawione z obrazem klęski i upadku, które mogą się przyczynić do odebrania wszelkich dóbr Rzeczpospolitej. Miłość do ojczyzny wyrażana poprzez zastosowanie religijnej metaforyki - Polska została przez niego przyrównana do Jerozolimy.

Kazanie III - niezgody wewnętrzne (niezgody sąsiedzkie)

Niezgody sąsiedzkie przyczyniają się do wewnętrznego niszczenia państwa. Argumenty przemawiające za utrzymaniem zgody - wiara w jednego Boga, wspólny władca i te same prawo. Brak zgody powoduje niszczenie harmonii i bezpieczeństwa - wywoła to atak państw sąsiednich i rozpad Polski. Należy zlikwidować:

1.    Herezję

2.    Nieposzanowanie władzy monarszej

Państwo - przyrównane do ludzkiego ciała, w którym jedne członki pełnią funkcje kierownicze, inne są im podległe.

Kazania IV i V - choroba związana z tolerowaniem herezji

Podstawę jedności narodu stanowi jedność wyznania - wiarą powinno być chrześcijaństwo, herezja niszczy strukturę państwa.

Kazanie VI - ograniczenie władzy królewskiej

Monarchia - najlepszą formą r/ądów - powołanie się na przykłady z Pisma Św., opisuje ojców kościoła i filozofów starożytnych. Skarga podkreśla, że dzięki monarsze szlachta posiada tak liczne przywileje. Krytykuje i tłumaczy: