36157

Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy [...] - tak mówi się o przedstawicielach świata starych. Q ludzie nie mają w sobie żadnych uczuć, związani z ziemią nie są zdolni do żadnych uniesień. W ich kontekście pojawia się obraz starca z pokrytym zmarszczkami czołem, który pochylony już wiekiem

Takie widzi świata koło.

Jakie tępymi zakreśla oczy.

Świat staiych to pokiyty mgłą „obszar gnuśności zalany odmętem”. Opisując go, poeta sięga nawet po elementy brzydoty i mówi, że pokiywają go „wody trupie”. To świat martwy („szkieletów 1110/’, „wody trupie”), świat ludzi ospałych, bezczynnych. Zarzuca się im egoizm, porównuje do „płaza w skorupie”, który

Sam sobie sterem, żeglarzem, okrętem.

Samolubni, samotni, tak, jak mięczak przemijają bowiem bez śladu i pożytku dla otoczenia. Na szczęście ten świat odchodzi już w przeszłość. Chaos „krajów zamętu i nocy”, skłóconych, zwaśnionych przemija:

Świat rzeczy stanął na zrębie.

Nowa rzeczywistość to „wychodzący z zamętu świat ducha”, który powstaje „z bożej mocy”. Będzie to „rajska dziedzina ułudy”, kraina, w której

Ta niejednolita konstrukcja, jak i nieregularne rymy, oddają wzmagające się uczucia, wzrastające napięcie, poeta poddaje się jak gdyby wzlotom targających nim emocji. Dynamizm wprowadza również nagromadzenie apostrof, odpowiednie słownictwo („zapał”, „potrząsa”, „lotów potęga”, „jako piorun ramię”), a także nowe obrazowanie poetyckie, w którym jest miejsce na paradoksy („rozumni szałem”) i określenia typu „wody trupie”. To właśnie owa emocjonalność, podkreślenie ogromnej wagi uczuć zadecydowały o tym, że traktowano Odę do młodości jako literacką nowość, podkreślając jej poetycką odmienność od utworów wcześniejszych.

Manifest literacki

Utwór ten nie zyskał sławy manifestu literackiego, tak jak późniejsze utwory Mickiewicza, które złożyły się na cykl Ballady i romanse, gdyż z powodów cenzuralnych nie został opublikowany. Od lat toczą się dyskusje nad obecnością w utworze cech charakterystycznych dla dwu sąsiadujących ze sobą epok. Czy zatem jest ona dziełem klasycznym czy romantycznym? Uważa się, że forma Ody jest klasycystyczna, a oświeceniowy rodowód mają zawarte w niej idee rozumu, postępu, przyjaźni i poświęcenia, postulat współpracy dla osiągnięcia wspólnego cela Romantyczny natomiast jest tu kult młodości i „świat ducha” - rozumiany jako świat marzeń i wyobraźni.

Triada Ody do młodości brzmi zatem następująco: W haśle rewolucyjna, w treści romantyczna, w formie klasycyzująca.

Elementy owieceniowe:

•    gatunek literacki - oda (podstawowy gatunek liryczny w poetyce klasycznej; patetyczny utwór pochwalny opiewający wybitną postać, wydarzenie, wzniosłą ideę). Jego charakterystyczne cechy:

•    pochwalny charakter utworu,

•    apostrofy do uosobionej abstrakcji, "Młodości”,

•    patos,