36304

zapewnienia warunków i wprowadzenia stylów życia zmierzających do zachowania zdrowia. Zaangażowanym w ten proces stawia się także zadanie stworzenia strategii mediacji między ludźmi a szeroko rozumianym środowiskiem, w celu dokonywania odpowiedzialnych wyborów indywidualnych, jak i zespołowych dotyczących zdrowia społecznego dzisiaj i w przyszłości.

Promocja zdrowia jest również rozumiana jako kodyfikacja zasad działania ludzi na poziomie lokalnym, ukierunkowana na tworzenie warunków mających wpływ na zdrowie. Określa się ją jako społeczną debatę o definiowaniu problemów społeczności globalnej, a zarazem proces decyzyjny i wykonawczy w stosunku do wszelkich warunków mających wpływ na zdrowie. Jako istotę promocji akcentuje się również działania mające determinujący wpływ na relacje między zdrowiem a szerokim spektrum zachowań jednostkowych i społecznych oraz warunkami życia.

W "Karcie Ottawskiej" - dokumencie wydanym na zakończenie pierwszej Międzynarodowej Konferencji Promocji Zdrowia - charakteryzując działalność na rzecz promowania zdrowia wymieniono pięć płaszczyzn, w których zakresie podejmowanie przedsięwzięć ma potencjalnie największy wpływ na jej kształt. Zaliczono do nich:

•    budowanie polityki społecznej państwa ukierunkowanej na zdrowie, która powinna łączyć różnorodne podejścia - od inicjatyw legislacyjnych, przez politykę finansową państwa, system podatkowy, system celny, emerytalny oraz system ubezpieczeń społecznych i świadczeń socjalnych do strategii ochrony środowiska;

•    tworzenie środowisk wspierających, przez kształtowanie na każdym szczeblu organizacji społeczeństwa mechanizmów wzajemnego wspierania się, w których pierwszorzędne znaczenie ma budowanie przekonania o powszechnej i indywidualnej odpowiedzialności za zdrowie i samopoczucie innych;

•    wzmacnianie społecznych działań na rzecz zdrowia, przez umożliwienie społeczeństwu dostępu do informacji, stworzenie możliwości edukacyjnych i zapewnienie środków finansowych na realizację programów prozdrowotnych;

•    rozwijanie osobniczych możliwości pogłębiania indywidualnych umiejętności sprzyjających zdrowiu, przez kształtowanie u ludzi motywacji do permanentnego uczenia się, do czego powinny przygotowywać instytucje kształcące, środowisko rodzinne, środowisko lokalne i zakład pracy;

•    reorientacja funkcjonowania służby zdrowia, która powinna poza odpowiedzialnością za świadczenia medyczne zmierzać w kierunku oddziaływania na całokształt potrzeb człowieka postrzeganego jako niepodzielna całość

Działania na rzecz promocji zdrowia, zgodnie z intencją twórców tej koncepcji, mają wspierać zespołowe i indywidualne przedsięwzięcia prozdrowotne, chronić zdrowie i stwarzać warunki umożliwiające jednostkom i społecznościom zachowanie zdrowia lub jego poprawę. Efektem tych działań, wynikającym z propagowania zdrowego stylu życia, powinien być: nowy sposób myślenia o zdrowiu, nie ograniczający się do kategorii problemów chorobowych oraz nowy typ instytucji mającej uprawnienia do podejmowania aktywności na rzecz zdrowia publicznego.

Powtórzmy raz jeszcze, że promocją zdrowia lub promowaniem zdrowia nazywamy proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie zakresu swego oddziaływania na własne zdrowie i zdrowie szerszych grup społecznych, zmierzający do jego utrzymania i poprawy.