To związki organiczno niezbędne do zachowania zdrowia i prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych, które nie są źródłem energii ani strukturalnymi składnikami tkanek
Witaminy spełniają rolę regulująca procesy metaboliczne.
Podział:
• rozpuszczalna w wodzie (9) - B„ B,, B„ PP, B„, blotyna, kwas foliowy, kwas pantotenowy, C
• rozpuszczalno w Huszczach (4) - A, D, E, K
związki chemiczne podobne do witamin pod względem składu i budowy, mogąco wchodzić w połączenia, za pośrednictwem których witaminy spełniają swoją funkcję w organizmie, lecz nlozdolne do spełniania tej funkcji.
■ dezoksyptrydoksyna (dla wlt. B(), galaktoflawina (dla wlt B,),
■ oksytlamlna (dla wlt. B,|
Ograniczają wykorzystanie przez organizm określonych witamin i mogą wywoływać objawy ich niedoboru.
Źródła witamin |
Wartość żywności | |
• Żywność - główne Źródło witamin, |
jako źródła witamin dla człowieka zależy od: | |
• Żywność-jako Źródło prowitamin, np synteza wlt. At |
■ Ilości witamin w pożywianiu. | |
karotenoldów (w przewodzie pokarmowym). |
• formy, w Jakiej witamina wyatępuje. | |
• żywność - jako źródło związku „wyjśćlowego“, np synteza wlt. PP z tryptofanu, |
• zawartości w produkcie substancji zwiększających zapotrzebowania organizmu na daną witaminę, | |
• obecności antywltamln. • obecności aubstancjiw Inny sposób blokujących witaminy, • obecności snzymOw rozkładających witaminy, • obróbki technologicznej 1 kulinarnej, • przeciętnego poziomu apoZycla produktu w racji pokarmowo): *• produkty bogata w witaminę - „bogate Źródła', *■ .dobra Źródle' witaminy - duZe zwyczajowa spożycie | ||
■ lyntaza bakteryjna w jelicie grubym - niewielkie Ilości wlt Bt, kwasu foliowego. B„ PP. B„. K -bloprzyewajslność słabo poznana. • synteza po wpływam UV - wlt. 0, z prowitaminy: 7-dehydrocholanu. f. • preparaty farmaceutyczne 777 | ||
_Lto_ |
Hiporwitaminoza
Objawy chorobowe powstające w wyniku nadmiernej podaży i poziomu w organizmie niektórych witamin, zwłaszcza rozpuszczalnych w Huszczach.
Niedomaganie organizmu spowodowane toksycznym działaniem nadmiaru spożywanej witaminy.
Objawy nadmiarów wybranych witamin | |
Wybrana objawy nadmiarów | |
wlt A |
zatrucia Ołtra 1 chroniczna, działania taratoganne |
wlt D |
zatrucia ostra 1 chroniczna, biegunki. kruchość kości |
wit e |
wymioty, biegunka, zapalania ekóry |
wlt. K |
rzadki© raakcja alergiczna skórna |
wlt B, |
brak tokiycrnotel przy 100 mg/dr |
wlt B, |
brak skutków ubocznych przy IZO mg/dz, 10m-ey |
wlt PP |
brak objawów zatrucia |
wlt B, |
brak skutków ubocznych przy 200 ug/dz. |
wlt H |
brak tokaycznoić! przy 10 mg/dz. |
kwa* foliowy |
brak ikutkOw ubocznych przy Ś-1S mg/dz, 40 lat |
wlt B.. |
brak skutków ubocznych 100 ugJdz. |
msaaa |
Stan umiarkowanego niedoboru określonej witaminy objawiający się charakterystycznymi zakłóceniami w funkcjonowaniu organizmu.
Zespól chorobowy wywołany głębokim i długotrwałym niedoborem (brakiem) określonej witaminy.
Czynniki ryzyka niedoborów witaminowych | |
związana za: | |
stanami biologicznymi: | |
• okres embrionalny • okres noworodkowy • dzioclóstwo | |
•tyłom życia: |
• ciąża |
• stosowania diet |
• karmlonlo |
• paleni* tytoniu • alkoholizm |
■ starość |
• sport wyczynowy • ciężka praca | |
• Zywlanlo zbiorowe I szpitalna • blgdy Żywieniowa, np. Żywność wysoko przetworzona, nieregularne odtywtanla | |
MŻ,l«eW,źaaóga<« IBM.Mai. aa A > ta (Ml imęirOWiraa |