36348

System języka polskiego ^uporządkowany, hierarchiczny.

1.    fon etyczny / fonoioglczny

o podstawowa jednostka badawcza - głoska w fonetyce i fonem w fonologii

2.    morfologiczny (morfologia - nauka o budowie wyrazów)

a.    fleksyjny-odmiana wyrazów

b.    słowotwórstwo - budowanie wyrazów za pomocą przed-, przy i wrostków

3.    składniowy

4.    leksykalno-semantyczny

SYSTEM FONETYCZNY ORGANY MOWY

•    płuca - pompują powietrze

•    tchawica

•    krtań

•    wiązadła głosowe - gdy powietrze przepływa przez nie, wprawiając je w drgania, powstają głoski dźwięczne; gdy powietrze nie napotyka na opór -bezdźwięczne

PODZIAŁ GŁOSEK

1. ze względu na układ wiązadeł głosowych

a.    dźwięczne

b.    bezdźwięczne

Uwągi:

•    h nie ma odpowiednika dźwięcznego jako jedyna polska spółgłoska (dźwięczne juź raczej tylko w gwarach)

•    wszystkie samogłoski są dźwięczne - wiązadła głosowe nie stanowią oporów

•    głoski półotwarte są dźwięczne - wiązadła głosowe są otwarte, powietrze napotyka na opór w jamie ustnej (na dziąsłach, zębach, podniebieniu), a więc miejsce artykulacji upodabnia je do spółgłosek

2. ze względu na położenie podniebienia miękkiego

a.    listnę (prawie wszystkie)

b.    nosowe:

■    spółgłoski: m, n, ń, rrf, q, q’

■    samogłoski - nosowe odpowiedniki samogłosek ustnych

3. ze względu na stopień zbliżenia narządów mowy

a.    otwarte - wszystkie samogłoski

b.    półotwarte (sonorne)

c.    zwarto-wybuchowe: p, b, k, g, t, d i ich odpowiedniki zmiękczone

d.    zwarto-szczellnowf: c, dz, cz, dż, ć, dź

e.    szczelinowe: 1, w, s, z, sz, ż, ch i ich odpowiedniki zmiękczone, ś, ź