36399

Kiedy Dulski odbywa zalecany spacer... wokół stołu, przekonuje w ten sposób siebie i rodzinę, że stosuje się do wskazówek lekarza. Dulska każe córkom ćwiczyć gamy. by miały większe szanse jako panny na wydania

Dulscy są śmieszni i Zapolska spogląda na nich okiem satyryka. Jednak nie poprzestaje na tym. Jest ciekawa, dlaczego ludzie ulegają pewnym konwencjom. Dlaczego młody, zbuntowany chłopak tak szybko ustępuje? Dlaczego modna i obyta w świecie Juliasiewiczowa podsuwa Dulskiej tak konwencjonalne i niegodziwe rozwiązanie sprawy z Hanką? Dlaczego cała rodzina jest poddana Dulskiej i nikt się nie buntuje? Zapolska pokazuje ludzi uwikłanych i zniewolonych, którym jednak żyje się zbyt wygodnie, aby cokolwiek zmienić. Bo przecież bunt Zbyszka to tylko pusty gest. puste słowa. Brak mu samodziebiości. dlatego zgadza się, by matka załatwiła jego sprawy. Bycie Dulskim oznacza zgodę na świat taki, jakim on jest i chowanie się we własnych czterech ścianach przed ewentualnymi zagrożeniami, mniej lub bardziej realnymi.

W tym domu brak uczuć, ciepłych, pozytywnych emocji. Mieszkańcy tylko udają, że są rodziną Dzieciom brak poczucia bezpieczeństwa, zrozumienia i miłości rodziców. Ci z kolei już dawno stracili szactmek swoich pociech. Najbardziej zdaje się to wszystko przeżywać Mela. jest najwrażliwsza z całej rodziny. W tym domu nie narodzą się żadne wartości. W takiej atmosferze wrażliwsi będą cierpieć, a inni będą się stawać coraz bardziej cyniczni.Zasady moralności Dulskich, to: Brudy proc w czterech ścianach, „ żeby się inni nie dowiedzieli ”;

Skromność to skarb dziewczęcia

Dla męża kobieta nie musi się „ pod spodem ” stroić;

O pewnych rzeczach nie należy mówić;

Kobiety samotne sq podejrzane;

Obraz, jaki stworzyła Zapolska, był tak sugestywny, że określenia „pani Dulska", „dulszczyzna" na stałe weszły do powszechnego użycia.

„Moralność pani Dulskiej” jako dramat naturalistyczny

Gabriela Zapolska na wiele lat przed napisaniem „Moralności pani Dulskiej" zafascynowana była realizmem i naturalizmem Uważała, że za ich pomocą będzie mogła najlepiej spożytkować drzemiące w niej pomysły, wizje oraz ambicje.

Zapolska niejednokromie okazywała swój zachwyt nad techniką naturalistyczną. Uważała, że ukazując prawdziwe oblicze życia, nędzę, choroby, śmierć i strach zwróci na te zagadnienia szczególną uwagę swoich odbiorców. Pragnęła także posługiwać się realizmem aby wskazać na degrengoladę i upadek morabiy społeczeństwa Uciekała od świata fantastycznego, nierzeczywistego, na rzecz tego. co działo się wokół niej na co dzień. Uważała także, że ówczesny jej świat krzyczał rozpaczliwie: „Patrzcie, tu jest miejsce bolące, za chwilę zaczerni się gangrena!... Rana powstała z takich a takich przyczyn... Ocalcie się. jeśli możecie".

Właśnie tego pragnęła najbardziej, aby. epatując brzydotą, doprowadzić do tego. by ta brzydota zaczęła zanikać. W swoim programie atiystycznym Zapolska odwołała się do twórczości wielkiego francuskiego pisarza - Emila Zoli. Opracowany przez mego nowy model dramatu opierał się na pięciu zasadach:

1. Prawda życiowa.

2 Uprzywilejowanie środowisk najuboższych.

3.    Prosta i logiczna akcja.

4.    Większe znaczenie cech osobowościowych bohaterów niż fabuły.

5.    Indywidualizacja języka.

Prace nad „Moralnością pani Dulskiej” zostały poprzedzone przez Zapolską gruntownymi studiami nad teorią dramatu naturalistycznego. Autorka przygotowywała się przez dłuższy czas. czyniła obserwacje i zapiski, aby jak najwierniej odtworzyć realia polskiego mieszczaństwa. Zapolska zdawała sobie sprawę z tego, że nie może charakteryzować bohaterów w sposób sztuczny, pośredni, ale muszą oni niejako dokonać tego samemu poprzez sytuacje sceniczne. Dlatego też musiała tak skonstruować swój utwór, by opisane w nim wydarzenia. a zwłaszcza postaci biorące w nim udział, za każdym razem ukazywały kolejne cechy Dulskich.

W dziele Zapolskiej znajdziemy wszystkie opisane przez Zolę wymogli dramatu naturalistycznego. „Moralność pani Dulskiej" me porusza wielkich problemów filozoficznych czy światopoglądowych, to bardzo dokładny obraz życia. Zagadnienia z jakimi stykają się bohaterowie są bardzo przyziemne - od próby samobójczej, poprzez próbę oszustwa konduktora, a na niechcianej ciąży kończąc. Prezentowane przez Zapolską postaci i wnętrza również nie są oderwane od rzeczywistości. Nie znajdziemy tu pięknych ludzi mieszkających w luksusowych komnatach Dulska, mimo tego. że jest majętna, chodzi po domu w obdartych ubraniach i z papilotami na głowie.

Prawdą jest. że bohaterowie komediodramatu Zapolskiej nie byli najbiedniejsi, ale przez skąpstwo Anieli żyli bardzo skromnie. Można jednak powiedzieć, że to nie Dulscy są uprzywilejowanymi w tym dziele, a ludzie biedniejsi od nich. Dużo większą sympatią czytelnika cieszą się mieszkańcy kamienicy, którzy wynajmują mieszkanka od Dulskiej czy służąca Hanka, tuż sama główna bohaterka utworu

Akcja „Moralności pani Dulskiej" została bardzo wyraźnie zepchmęta na dmgi plan. Dużo ważniejsze było nie to. co się