granica

I

Granice:

a)    między przekonaniem, że jest się fenomenem, bytem jedynym i niepowtarzalnym, a widzeniem człowieka z zewnątrz — jako schematu (przykład: główny bohater utworu — Zenon Ziembie wicz);

b)    między intencjami, a działaniem i jego skutkami (Elżbieta: wszystko, czego nie chciałeś, jest teraz po tej samej stronie co ty — s. 266);

c)    między wolnością, a krzywdą drugiego człowieka (tę moralną granicę przekroczył Ziembiewicz; poddając się popędom, skrzywdził Justynę);

d)    między osądem jednych, a osądem innych (np. twarz Ziembiewicza była dla jednych przyjemna i nawet rasowa — dla drugich jezuicka i nienawistna — s. 7; Cecylia Kolichowska traktowała kamienicę jako groźny symbol klęski i obowiązku — s. 16, lokatorzy

traktowali Kolichowską jako właścicielkę bezduszną i wyzyskującą; najbliżsi pani Cecylii wspominali jej drugiego męża jako lubieżnego rozpustnika i oszusta, kuzynka Świętowska: to była sama dobroć, sama delikatność, ten człowiek to było złote serce — s 169; liczne inne przykłady);

e)    między opiniami i osądami wygłoszonymi wcześniej, a opiniami

i osądami wygłoszonymi po upływie jakiegoś czasu (np. za życia rejenta aksjomatem dla Cecylii było, że jest kochana wyłącznie i,,śmiertelnie    s. 15, potem: że została zdradzona i okradziona;

zmienił się także — z upływem lat — stosunek Zenona do rodziców);

f)    między rozumieniem świata i człowieka przez jednych, a pojmowaniem go przez innych (rozmowa Karola Wąbrowskiego — racjonalisty — z ks. Czerlonem — teologiem).