3649

AURELIUSZ AUGUSTYN

(354-430r.)Tagasła, do sekty manichejczyków, nauczał gramatyki i retoiyki, w Mediolanie przyjął chrześcijaństwo, następca biskupa, 20-tomowy traktat historiozoficzno-teologiczny „O państwie bożym”

METODYKA: 1) postawa teocentryczna, 2) Woluntaryzm -czł świadomie kształtuje postępowanie; wolność formalna (możl. wyboru między dobrem i złem), moralna (wewiL dyspozycja czynienia dobra), 3) metodologia 2 państw (następstwo zdobycia Rzymu); p. boże i ziemskie (destruktywne); toczy się między nimi wojna, która doprowadzi do zwycięstwa dobra nad złem. Takie państwa są w każdej wspólnocie od pocz. istnienia czł.

PRACA: 3 postawy wobec życia: pasywna (niegodna chrześc.), aktywna (praca + kontemplacja), kontemplacyjna. Praca łączy z Bogiem. Powszechny obowiązek pracy. Rodź. pracy: niewolnicza (w złej intencji, degradująca) i wolna (służąca kreacji nowych wart.). A. krytykował pracę gladiatorów, aktorów i zbójników, a cenił rolnictwo, rzemiosło, budownictwo, uprawę winnic, pasterstwo, miernictwo i handel.

CNOTY KARDYNALNE: sprawiedliwość (miłość w rozstrzyganiu konfliktów), roztropność (m. w rozwiązywaniu probl. doL niesienia pomocy), męstwo (m. przezwyciężania trudn. w dążeniu do celu), umiarkowanie (m. oddawania się celowi miłości oraz umiejętność ponoszenia wyrzeczeń).

FIL. SPRAWIEDLIWOŚCI: Spr. to poczucie oddania każdemu, co mu się należy. Musi być wsparta miłością. 1) spr. boska - bezwzględna i doskonała, 2) aksjolog. - łączy się z cnotami kardyn., wyznaczającymi cele i zasady postępowania, 3) społ. - umiejętność korzystania z woln., pokoju i pracy, dążenie do wspólnych celów, 4) prawna -warunek wspólnego porz.; państwo ustanawia zas. społ. i władczej organizacji, czyli pr.; spr. kształtuje moralny rozwój czł. i państwa.

TEORIA PAŃSTW⁷A: Rozdz. funkcji cesarskich i kość. i powinności obywaL, które im odpowiadają. Chrześc. Szanuje nakazy pr., które nie są sprzeczne z nakazami bożymi. „Respublica” to zespół obywateli stanowiących org. polit., organizacja samej wspólnoty, posiadanie obywatelstwa państwa. Państwa - zespół ludzi uznających wspólne pr. i korzystających ze wspólnego pożytku bytowania. Gwarancjami harmonijnego funkcjonowania całości są: spr. rządzących i roztropność rządzonych.

Gł. cele państwa to porz. i pokój, opierające się na miłości jako poczuciu spr. U prawu, państwa względem jedn. to władztwo: opieki i tyranii.

PAŃSTWO A KOŚCIÓŁ: P. odnosi się do spraw mater., a k. do duchowych. Powinny być autonomiczne i nie ingerować w swoje sprawy. K. może wspomagać p., formując postawy moralne, użyteczność w życiu jedn. i zbiorowości. K. obejmuje poddanych i rządzących, dlatego sprzyja harmonizacji stos. społ. i polit. K. oddziaływuje na społ., a państwem interesuje się pośrednio. P. powinno pomagać k. w zwalczaniu herezji.

POKÓJ I TEORIA PR.: W polit wewii. p. ma 3 cele: porz., jedność i pokój. Pokój wewii. promieniuje na zewnątrz, a jego częścią jest osobowość czł., dlatego musi on ustanowić pokój we własnym sumieniu. Wojny dzielą się na sprawiedl. (obronne) - dla nich trzeba utrzymywać armię - i niespr.

TEORIA PR.: p. musi posiadać instrumenty, umożliwiające realizację zadań (gł. pr.pisane). Hierarchia źr. pr.: 1) boskie (ponadczasowe, doskonałe, ogólnoświat.), 2) natury (niezbędne dla życia i rozumnego rozwoju), 3) doczesne (obowiązuje w określonym miejscu i czsie, gwarantuje przymus państw., opiera się na zewu. ocenach postępowania czł.).

Stosować pr. doczesne, a w razie sprzeczności - boskie.

RODZINA I SPOŁ.: A. był zwolennikiem wspólnoty dóbr. Właśność pryw. rozbudza indyw. pragnienia bogactwa, co prowadzi do złych czynów. Ideałem jest wyrzeczenie się własn., wspólne wytwarzanie i spożywanie dóbr. Własność wynika z pr. doczesnego. Powszedniość pracy, zrównianie pracy umysłowej i fiz. Praca dowodzi godności i przydatności czł. Bogaci powinni pracować więcej. Niewolnictwo zaprzecza godności, równ. I powszechn. Pracy. Natura uczyniła ludzi wolnymi i równymi, a grzech i egozim poniżyły czł. Należy wyzwalać niewolników.

ŚW. TOMASZ Z AKWINU

(1225-74), arystokrata, doradca papieży, przyjaciel króla Francji, studiował w klasztorze Monte Cassino, został dominikaniem, studiował Aiystotelesa, „Summa teolog.” - Arystoteles + myśl chrześc., „Suma przeciw poganom”, „O wł. Monarchów”. Itp.

METODOL.: Wszecłiświat jest piramidą, której podst. jest materia złożona z 4 żywiołów: wody, ziemi, powietrza i ognia. Nad nią jest świat roślin i zwierząt, a wyżej - czł., łączący świat mater. I duchowy. Na końcu jest Bóg. Dusza i ciało to jedność. Materia, choć równie doniosła jak duch, jest bierna i kształtowana przez ideę. Byt składa się z istoty i istnienia. Istotą świata jest Bóg, dlatego jego istnienia jest konieczne. 5 dowodów na istnienie Boga, związanych z: ruchem, niesamodzielnością świata, jego przypadkowością, stopniami doskonałości, celowością przyrody.

Akt „wiedzy” jest niezpuełnym dziełem rozumu, a „wiaty” funkcjonuje w płaszczyźnie emocji i psych. Wiedza nie może krepować wiaiy. Są czasem sprzeczne, ale kiedyś zbliżą się do siebie.