36526

L WSTĘP TEORETYCZNY,

Każdy pierwiastek na swoje charakterystyczne widmo złożona z linii; przy dokładniejszym zbadaniu okazuje się, że linie te rozłożone są w widmie wg praw okieślorwgo typu, tworząc serie widmowe. Widma liniowe są charakterystyczne dla rodzaju atomu w stanie gazu bib pary. Innym rodzajem widm są widma pasmowe charakteryzują one już nie atomy ale cząstki. Przy użyciu przyrządów o dużej zdolności rozczepiającej okazuje się, że widma pasmowe też składają się z dużej ilości linii, ułożonych jednak wg inr^rch praw niż w widmach seryjnych Widma te są widmami emisyjnymi. Prócz nich znamy jeszcze widma ab sorpcyjne.

Widma emisyjne par metali otrzymujemy przez umieszczenie soli metali w płomieniu, bądź też przez wytworzenie buku o elektrodach grafitowych, przy czym w wydrążeniu w katodzie umieszczamy próbkę badanego metalu łub jego soli, bądź wreszcie przez użycie skondensowanej iskry pomiędzy elektrodami z badarej substarcji. Najsilniejsze pobudzenie widm emisyjnych osiągamy właśnie w iskrach, pojawiają się wówczas również i linie widmowe gazu, w którym przebija iskra Ładne linie emisyjne uzyskujemy również za pomocą rozpowszechniających się coraz bardziej lamp spektralnych, w których świeci para metalu pcbudzona elektrorami z rozgrzanej katody rajbardziej znana jest lampa sodowa.

Widma emisyjne występują w postaci jasnych linii bądź pasm na ciemnym tle.

Widma absorpcyjne uzyskujemy, gdy światło w widmie ciągłym przechodzi przez warstwę chłodniejszego gazu, który pochłania światło o określonej długości fali. Otrzymujemy wówczas ciemne linie na jasrymtle, jak np. w widmae światła słonecznego.

Do badania widm emisyjnych i absorpcyjnych w dziedzinie widzialnej i w niezbyt dalekim nadfiolecie (od 7000 do 2000 ją ) używamy zwykłych spektrografów, przy czym widma uzyskujemy na kliszy fotografie z rej. Dla nadfioletu

potrzebna jest optyka kwarcowa. Spektrografy mogą być pryzmatyczna lub siatkowe. W nadfiolecie poniżej 1800 ją spektrograf musi być w szczelnej osłonie, dokładnie opróżnionej z powietrza, ze względu na silne pochłanianie nadfioletu w powietrzu. Do około 1400 j^ roożra używać spektrografów z optyką fluorytową, dla fol jeszcze krótszych stosuje się

wyłącznie spektrografy siatkowe, przy czym wiązka pada na siatkę pod małym kątem poślizgu. Schemat spektrografu

Szczelina S , wklęsła siatka G i klisza fotograficzna K umieszczone są na hiku koła, którego średnica jest naw na promieniowi krzywizny siatki. Ze względu na silne pochłanianie krótkofalowego nadfioletu przez żelatynę, używa się specjalnych klisz Schumana, posiadających bardzo cienką tylko warstwę żelatyny, w której zawieszone są ziarenka bromu srebra.

W dziedzinie bliskiej podczerwieni do około 14000 ją używa się spektrografów o optyce kwarcowej i pryzmatach z soli

kamiennej, bądź też spektrografów siatkowych. Klis ze do tych badań nusząb yć specjalnie uczulone na podczerwień.

Do obserwacji widm służy też urządzenie zwane spektroskopem (rysunek 2). Po raz pierwszy zbudował go Kirchhoff lBunsen.