28991

•    element winy jako przesłanka odpowiedzialności karnej (odróżniano niezamierzone działanie, uprzywilejowanie dzieci, kobiet, ciężarnych i chorych psychicznie)

•    utrzymanie przysięgi i ordaliów (próba gorącego żelaza, gorącej wody i zimnej wody

•    1374 - potępienie przez papieża Grzegorza XI 14 reguł prawnych ZS jako heretyckich, m in. stosowania sądów bożych czy też odrzucenie kanonicznej zasady legitymacji dzieci nieślubnych przez następstwo małżeństwa

KSIĘGA ELBLĄSKA = Najstarszy Zwód Prawa Polskiego = (Prawo Polaków)

•    powstanie datowane na początek XIV w. lub II poi. XIII w.

•    najstarszy spis polskiego prawa zwyczajowego (brak wpływów prawa rzymskiego i kanonicznego) prawo zwyczajowe ludności polskiej z ziemi chełmińskiej, będącej we władaniu zakonu

•    odkryta przez niemieckiego historyka w elbląskiej bibliotece

•    zbiór spisany na potrzeby zakonu krzyżackiego, który przejął jurysdykcję sądową nad ludnością polską i pruską

•    przyczyna powstania: potrzeba znajomości prawa polskiego przez Krzyżaków stosujących to prawo

•    stosowali oni wobec ludności polskiej zasadę osobowości prawa - sądy krzyżackie, ale sądzenie według prawa polskiego

•    język staroniemiecki, autorem był Niemiec (mnich cysterski, prawdopodobnie urzędnik krzyżacki)

•    większość przepisów dot. prawa karnego i procedury sadowej (postępowania sądowego)

•    KE a inne prawa zwyczajowe:

•    więcej podobieństw z wcześniejszą Ruską Prawdą niż ze Zwierciadłem Saskim

•    brak wpływów prawa rzymskiego i prawa kanonicznego

•    prawo karne:

•    charakter stanowy

•    usilstwo - gwałt na kobiecie

•    instytucja śladu - obowiązek ścigania przestępcy-zabójcy od wsi do wsi przez mieszkańców poszczególnych wsi (odpowiedzialność zbiorowa wsi/opola)

•    słabe występowanie elementów subiektywnej strony przestępstwa

•    szczegółowy katalog przestępstw, kar pieniężnych i świadków potrzebnych do oczyszczenia z winy

•    postępowanie sądowe:

•    ordalia (sądy boże)

•    teksty psalmów i modlitw

•    nieliczne przepisy dot. praw cywilnego - tekst jednak urywa się nagle pośrodku zdania (kto wie co było dalej)

•    cenne źródło poznania średniowiecznego prawa zwyczajowego