37008

Gorące pustynie i półpustynie występują w warunkach suchego i bardzo suchego klimatu

Widok na południe na pustynny płaskowyż Uweinat - zdjęcie satelitarne. Uweinat leży na pograniczu Sudanu, Egiptu i Libii. To jeden z najbardziej suchych regionów Pustyni Libijskiej. Ukształtowany pizez erozję wietrzną krajobraz porównywany jest do krajobrazu obserwowanego na Marsie.

Burza piaskowa nad Oceanem Atlantyckim.

Opady od 200 do 250 mm w ciągu roku.

Większość roślin korzysta z wody zgromadzonej na powierzchni podłoża, głównie z rosy, która tworzy się nocą podczas spadków temperatury

Krajobraz naturalny, nie zmieniony przez człowieka, to w Afryce najczęściej krajobraz pustynny (Namib). Współcześnie na pustynie i półpustynie zajmują 31.4 min. km², co stanowi 22%powierzchni lądów.

-    parowanie powierzchniowe jest bardzo szybkie.

-    dobowe wahania temperatury niezwykle duże.

-    procesy glebowe w zasadzie zahamowane.

-    produkcja pierwotna - bardzo niska.

Na Saharze występują rozmaite typy pustyń - piaszczysta, kamienista, żwirowa, ilasta i inne. Na fotografii: pogranicze pustyni piaszczystej i kamienistej.

Ze względu na rodzaj podłoża, gorące pustynie i półpustynie dzielimy na:

(1)    skaliste (hamada). gdzie życie koncentruje się głównie w szczelinach skalnych.

(2)    żwirowe (serię) - zwykle słabo zasolone i niemal zupełnie pozbawione roślin i zwierząt;

(3)    piaszczyste (erg) - o roślinności bujniej wykształconej niż na dwóch pozostałych typach pustyń, ale tylko tam. gdzie wydmy są od dawna ustabilizowane

Biomasa roślin na gorących pustyniach i półpustyniach waha się od 0.5 do 1.5 t/ha (ponad 90% stanowią systemy korzeniowe).

Większość org. to gatunki efemeiyczne. pojawiające się gdy spadnie dhigo oczekiwany deszcz.

Po deszczu pustynia zamienia się w przepiękny kobierzec kwiatów, pojawia się niezliczone bogactwo owadów', głównie błonkówek i motyli. Pustynia nie jest martwa. Dominuje na niej życie w fonnic utajonej.

Róża pustyni, wykrystalizowane z wód gruntowych minerały kalcytu ł gipsu - powstają one w procesie diagenezy w suchych regionach kuli ziemskiej.

Wszystkie organizmy żyjące na gorących pustyniach określamy mianem kscrobiontów. czyli organizmów sucholubnych.

Życie na Saharze skupia się w oazach powstałych wokół studni artezyjskich. Część z nich to miasta, inne to niewielkie osady.

U roślin przetrwanie Jest możliwe, gdy:

(1)    osobnik zgromadzi wystarczający zapas wody. jak czynią to sukulenty. np. kaktusy;

(2)    gdy do minimum ograniczy transpirację. zrzucając liście;

(3)    gdy ograniczy nagrzewana i parowanie, przed czym chroni m in. biały kutner, odblaskowe woski, itp.);

(4)    gdy przeniesie niemal wszystkie procesy życiowe do podłoża, tak jak Wehńtsclia mirabilis.

Wehvitschia mirabilis. endemit występujący wyłącznie na pustyni Namib - jedna z najdłużej żyjących roślin świata (nawet do 1000 lat).

Adaks (Adda.\ nasomaculatus) - zagrożony wyginięciem mieszkaniec pustynnych obszarów Sahary

Powodem pustynnienia jest usunięcie w ostatnim 1000-leciu ogromnych powierzchni leśnych, co w klimacie suchym i gorącym powoduje silne parowanie i obniżenie się poziomu zalegania wód gruntowych.

W strefie klimatu umiarkowanego pustynie i półpustynie tworzą się ptzy silnym wpływie klimatu kontynentalnego (gdzie panuje suche i gorące lato oraz mroźna i niezbyt śnieżna zima).

Wśród azjatyckich pustyń wyróżnia się m. in. pustynie piaszczyste (najbardziej rozpowszeclinicne). skaliste, zasolone i bezsolne

W Ameryce Północnej, w zależności od rodzaju gatunków roślin i ich kombinacji, wyróżnia się pustynię bylicową. lobodową, krzewiastą i drzewiastą.

Świat zwierząt na pustyniach klimatu umiarkowanego jest niezwykle ubogi. Większość żyjących tam gatunków