66 67 (17)

Sinica tego pochodzenia występuje w warunkach fizjologicznych pod wpły-wcm zimna, a w chorobowych — w zakrzepach żylnych, w przypadkach ucisku żyły przez guz, bliznę itp., w okresie zamartwiczym choroby Raynauda i w chromaniu przestankowym.

Sinica ogólna rozwija się wtedy, gdy ilość odtlenionej hemoglobiny i bezwodnika kwasu węglowego zwiększa się w całej krwi. Ujawnia się ona najwcześniej i najsilniej na częściach ciała bardziej ukrwionych i odległych od serca, mianowicie na końcu nosa. na małżowinach usznych, łokciach, palcach, stopach i kolanach, nadto na błonie śluzowej warg i języka.

Sinicę ogólną spostrzega się przede wszystkim we wrodzonych wadach serca polegających na przecieku krwi żylnej z prawej połowy serca do krwi tętniczej w lewej jego połowie. Są to przeważnie wady skojarzone, mianowicie:

1) Tetralogia Fallota (tetralogia Falloti) polegająca na skojarzeniu zwężenia tętnicy płucnej z ubytkiem w przegrodzie komorowej, przerostem prawej komory i przesunięciem miejsca odejścia tętnicy głównej w prawo, tak że ujście tętnicy głównej znajduje się bezpośrednio nad ubytkiem, wskutek czego tętnica główna otrzymuje krew jednocześnie z obu komór.

2.    Trylogia Fallota (trilogia Falloti) polegająca na zwężeniu tętnicy płucnej skojarzonym z nie zarosłym otworem owalnym i ubytkiem w przegrodzie przedsionkowej.

3.    Zespół Eisenmengera polegający na przesunięciu ujścia tętnicy głównej w prawo skojarzonym z dużym ubytkiem w przegrodzie komorowej i rozszerzeniem tętnicy płucnej.

4.    ZespółCossio, w którym rozszerzenie tętnicy płucnej jest skojarzone z ubytkiem w przegrodzie przedsionkowej.

5.    Rozszerzenie tętnicy płucnej skojarzone z ubytkiem w przegrodzie komorowej.

6.    Przełożenie dużych tętnic wychodzących z serca.

7.    Sercejednokomorowe z jednym lub dwoma przedsionkami.

Prócz domieszki krwi żylnej do krwi tętniczej wskutek przecieku między układem żylnym a tętniczym sinica w wadach wrodzonych serca skojarzonych ze zwężeniem tętnicy płucnej zależy także od niedokrwienia płuc, a nieraz i od zwiększonego zużytkowywania tlenu na obwodzie krążenia, w związku ze znacznym zwiększeniem liczby krwinek czerwonych we krwi.

We wszystkich wymienionych wadach rozwojowych serca z przeciekiem krwi żylno-tętniczym sinica występuje już wcześnie i jest trwała, w przeciwieństwie do sinicy późnej (cyanosis larda) występującej:

1)    w wadach wrodzonych serca polegających na zboczeniach dużych naczyń wychodzących z serca bez połączenia poprzecznego między układem tętniczym a żylnym, zatem w rozszerzeniu tętnicy płucnej, zwężeniu cieśni tętnicy głównej poniżej odejścia tętnicy podobojczykowej, w przednim i tylnym prawostronnym łuku tętnicy głównej, w podwójnym łuku tętnicy głównej i w lewostronnym odejściu tętnicy podobojczykowej;

2)    w takich wadach serca i naczyń, które polegają na połączeniu tętniczo--żylnym z prądem krwi z lewej połowy serca do prawej, zatem w nie zarosłym

otworze owalnym, w odosobnionym ubytku w przegrodzie komorowej i w nie zarosłym przewodzie tętniczym Botalla.

W tych wadach rozwojowych sinica pojawia się dopiero w okresie osłabienia lewej komory.

Sinica ogólna występuje także:

1)    w zwężeniu lewego ujścia żylnego, nawet w okresie wydolności krążenia;

2)    w stwardnieniu tętnicy płucnej;

3)    w przewlekłej niewydolności krążenia prawokomorowej;

4)    w chorobach narządu oddechowego utrudniających dostęp powietrza do płuc (obrzęk krtani, kurcz głośni, krup, błonica krtani i tchawicy, ciała obce w drogach oddechowych itp.) lub zmniejszających powierzchnię oddechową płuc (ostre zapalenie płuc, rozedma płuc istotna pęcherzykowa, odma opłucnowa, duży wysięk opłucnej itp.);

5)    w przypadkach znacznego ucisku dróg oddechowych z zewnątrz (duże wole, guzy śródpiersia itp.);

6)    w chorobach prowadzących do znacznego wzrostu ciśnienia śródbrzusz-nego z następczym uniesieniem przepony ku górze.

Czas trwania sinicy zależy od przyczyny. Sinicę krótkotrwałą spostrzega się w napadzie dychawicy oskrzelowej i sercowej, w przypadku kurczu głośni i obrzęku krtani nie trwającego długo.

Żółtaczka (icterus), czyli żółte ubarwienie powłok, jest najlepiej widoczna w świetle naturalnym, a najwcześniej na białkówkach. W zależności od jej pochodzenia odróżnia się:

1)    żółtaczkę mechaniczną;

2)    żółtaczkę miąższową;

3)    żółtaczkę hemolityczną;

4)    żółtaczkę mieszaną.

Żółtaczka mechaniczna (icterus mechanicus s. cholostaticus) powstaje w przypadkach, gdy odpływ żółci do dwunastnicy jest utrudniony przez nowotwór złośliwy, kamienie żółciowe, zatkanie wspólnego przewodu żółciowego śluzem, ropą, przez ucisk nań z zewnątrz itp. Nie znajdując ujścia do dwunastnicy żółć dostaje się do krwi i zabarwia żółto skórę i błony śluzowe.

Zabarwienie żółtaczkowe jest najwyraźniej i najwcześniej widoczne na białkówkach oczu i na podniebieniu twardym, natomiast na skórze początkowo można je stwierdzić nieraz dopiero po ucisku powodującym przejściowe wyciśnięcie krwi.

Żółtaczkę mechaniczną charakteryzują:

1)    odbarwione stolce;

2)    bilirubinuria bez urobilinurii i bez urobilinogenurii;

3)    często swędzenie skóry i

4)    zwolniona czynność serca (bradycardia).

Żółtaczka miąższowa (icterus parenchymatosus) powstaje wtedy, gdy komórki wątrobowe wskutek pierwotnego uszkodzenia częściowo tracą zdolność wychwytywania bilirubiny. Następstwem tego zaburzenia jest to, że tylko część bilirubiny mimo drożności przewodów żółciowych dostaje się do dwunastnicy, pozostała zaś bilirubina przechodzi do krwi i zostaje wydzielona z moczem.

5* 67