3732

możemy zacząć się zastanawiać jak zburzyć tą barierę, która pewnego dnia powstała na naszej drodze. Najlepszą obroną jest atak, więc w myśl tej zasady nie powinniśmy obchodzić tej bariery na około, tylko rozbić ją na atomy budując swoją inteligencję społeczną, czyli doświadczenie, i rosnąc w siłę dzięki poznaniu siebie samego, sił i praw działających w naszym otoczeniu. Najwyższy czas na to, by zacząć bronić własnego zdania i nauczyć się, jak zachowywać się asertywnie.

Asertywność oznacza „szacunek dla siebie i innych”. Zachowanie asertywne to umiejętność, dzięki której ludzie otwarcie wyrażają swoje myśli, uczucia, przekonania, nie lekceważąc uczuć, poglądów, przekonań swoich rozmówców. Teoria asertywności oparta jest na założeniu, że każda jednostka posiada pewne podstawowe prawa. W sytuacjach konfliktowych umiejętności asertywne pozwalają osiągnąć kompromis bez poświęcania własnej godności i rezygnacji z uznanych wartości. Ludzie asertywni potrafią powiedzieć „NIE”, bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku. Asertywność jest zatem umiejętnością kluczową, kiedy trzeba oprzeć się naciskom.

Zaczynamy pokonywać „pierwsze szczeble drabiny” na końcu której znajduje się nasz cel - asertywność. Pierwszym konkretnym krokiem w dążeniu ku asertywnemu działaniu jest radzenie sobie z niską samooceną i przezwyciężanie jej. Należy być otwartym do ludzi, przezwyciężać lęk. Postrzegać innych nie jako zagrożenie czy też wroga lecz jako jednostki frakcjonujące tak samo jak my. Należy przyjąć pozytywne postawy interpersonalne: nagradzać się za dobre wykonanie zadania, „polubić samego siebie” co nam daje motywację do osiągnięcia sukcesu, reprezentować sobą otwartą postawę wobec innych czy tez pozytywnie postrzegać obraz samego siebie. Pamiętać należy o bardzo ważnym problemie, by asertywności nie mylić z agresywnością. Agresywna konfrontacja polega na tym, że jedna lub obie strony próbują zmusić partnera do zaakceptowania własnych poglądów lub żądań i robią to w sposób naruszający prawa drugiej osoby (krzyki, osobiste ataki, szantaż emocjonalny, całkowity brak porozumienia, żal, poczucie zranienia i zamętu). Osoba uległa z kolei wybiera strategię dostosowywania się do żądań i zachowań drugiej strony, mimo że wewnętrznie ich nie akceptuje, co prowadzi do frustracji, żalu i unikania. Asertywna konfrontacja polega na tym, że obaj partnerzy bronią swoich praw, a jednocześnie okazują szacunek i zrozumienie dla drugiej strony. Celem nie jest zwycięstwo za wszelką cenę, ale osiągnięcie, poprzez proces negocjacji i kompromisowania, porozumienia wzajemnie akceptowanego. Zachowanie asertywne, to zatem takie zachowanie, które daje jednostce największą szansę osiągnięcia pożądanych rezultatów, a zarazem pozwala jej na zachowanie szacunku do siebie oraz respektowania siebie. Takie zachowanie można zatem umieścić pomiędzy agresją a uległością i podsumować sformułowaniem: „ja jestem w porządku i mam prawo być sobą. Ty jesteś w porządku i masz prawo być sobą”.

W zachowaniach asertywnych ważne jest nie tylko to, co mówimy, ale jak to robimy. Ton głosu powinien być spokojny, ale stanowczy, spojrzenie skierowane na osobę, z którą rozmawiamy. Chcemy zachować poczucie własnej godności. Słysząc stwierdzenia wysyłane pod naszym adresem typu: „Jesteś...”, „Ty nigdy...”, „Ty zawsze...", „BjJeś, jesteś i pozostaniesz...”, ich zakończenia mogą być różne - jesteś: leniwy, bałaganiarzem, egoistą, głupi, skąpy, fałszywy; - ty nigdy: nie kończysz tego, co zacząłeś; nie zrobiłeś nic tak, jak trzeba; nic nie osiągniesz; lub taki (straszliwy) werdykt: „Byłeś, jesteś i pozostaniesz życiowym nieudacznikiem”. Są to oceny. Gdy jesteśmy w ten sposób oceniani często czujemy się fatalnie, reagujemy ulegle, często agresywnie, zamykamy się w sobie, przeczymy faktom, zaczynamy się usprawiedliwiać, uciekamy. To są sytuacje i słowa, które jak wiele innych osób dotknęły i nas. Krytyka zawarta w tych ocenach najczęściej nas dotyka i rani, bywa też jednak, że krytyczne uwagi niosą cenne informacje. Odcinając się od krytyki i ocen odcinamy się od możliwości dowiedzenia się, co przeszkadza innym w naszym zachowaniu. Oceny bywają zazwyczaj kiytyczne, ale są też oczywiście oceny o charakterze