Przykładowa definicja operacyjna terminu „osoba z wykształceniem wyższym” może wyglądać następująco: „osoba, która zdała wszystkie egzaminy przewidziane w programie studiów oraz uzyskała dyplom magistra”.
Hipoteza zerowa
rodzaj hipotezy zakładającej brak zależności (istotnych statystycznie) pomiędzy zmiennymi, analizowanymi w trakcie jakiegoś badania. Znalezienie takich zależności (istotnych statystycznie) pomiędzy zmiennymi pozwala zwykle na odrzucenie hipotezy zerowej.
Jednostka analizy
każda pojedyncza osoba, gospodarstwo domowe, firma, instytucja lub inny obiekt, będąca przedmiotem analizy w trakcie realizowanego badania.
Jednostka analizy może, ale nie musi być tym samym, co jednostka losowania. W próbie gospodarstw domowych jednostką analizy jest zwykle osoba, która je zamieszkuje; gospodarstwo w tym przypadku jest jednostką losowania.
Wytwory społeczne
wszelkiego rodzaju wytwory kulturalne, materialne i niematerialne, które zostały stworzone przez człowieka i dla niego (wiersze, książki, obrazy, samochody, budynki, piosenka, dowcip)
Błąd ekologiczny rozumowania
błąd rozumowania polegający na tym, że wnioski zebrane w trakcie badania lub obserwacji grupy osób (wspólnoty, społeczności itp.) odnosimy jednocześnie do każdej pojedynczej jednostki, wchodzącej w skład tej grupy.
Redukcjonizm
podejście naukowe stosowane w badaniach społecznych, marketingowych i rynkowych, polegające na tym, że część lub wszystkie zjawiska, postawy oraz trendy będące przedmiotem analizy i wyjaśnień, sprowadzane są do kilku uniwersalnych zasad wyjaśniających.
Badania przekrojowe - składające się z obserwacji próby czy przekroju jakiejś populacji lub zjawiska zebranych w jednym punkcie w czasie.
Badania przekrojowe
badania, których celem jest obserwacja jakiegoś zjawiska lub obiektu w jednym konkretnie wybranym okresie czasu.
Badania dynamiczne
badania, których celem jest obserwacja wybranych obiektów i zjawisk w dłuższym okresie czasu np. kilkumiesięcznym, kilkuletnim i dłuższym. Badania dynamiczne umożliwiają systematyczne gromadzenie danych dotyczących badanego zjawiska, obserwację zachodzących zmian oraz wyjaśnianie ich przyczyn.
Badania trendów
badania, których celem jest systematyczny opis zmian zachodzących w opinii społeczeństwa, a dotyczących m.in. poparcia dla partii politycznych, zaufania do instytucji publicznych, zadowolenia z życia, optymizmu konsumenckiego, oceny sytuacji społeczno-ekonomicznej kraju itp.
Analiza kohort
badanie opinii grupy ludzi identyfikowanych ze względu na zdarzenie, które miało miejsce w ich życiu w tym samym czasie. Do takiej grupy - zwanej kohortą - można zaliczyć osoby, które w tym samym roku urodziły się, ukończyły studia, po raz pierwszy podjęły pracę zawodową, wzięły udział w wyborach politycznych itp.