Modele procesu formułowania ocen ludzi
• Ocenianie jako oddolna integracji cech
-modele ilościowe -modele jakościowe
• Ocenianie jako odgórne wykorzystywanie schematu
1. Ilościowe modele procesu formułowania ocen ludzi
• Sumowanie - integrowanie ocen cząstkowych w ocenę globalną poprzez sumowanie
• Uśrednianie- ocena globalna jest wynikiem uśrednianiem ocen cząstkowych
• Ważone uśrednianie (Anderson ) tjw. Ale należy jeszcze pomnożyć oceny cząstkowe przez ich wagę (uwzględnia efekt kolejności napływających informacji)
Wyjaśnienie efektu pierwszeństwa (Wojciszka, 1991)
• Hipoteza spadku uwagi
• Hipoteza dyskredytowania informacji sprzecznych z już posiadanymi
• Hipoteza uwarunkowanego rozwijania sądu o innym człowieku
2. Ilościowe modele formułowania ocen ludzi
Asymetria pozytywno-negatywna ( czyli niejednakowe traktowanie przez ludzi danych pozytywnych i negatywnych ) Czapliński
• Inklinacje pozytywne skłonność do formułowania nowej pozytywnej nie negatywnej oceny
• Efekt negatywności- silniejsze uzależnienie oceny globalnej od informacji negatywnych Ocena jako odgórne wykorzystywanie schematu
Wykorzystanie schematu czyli początkowego często nieświadomego sklasyfikowania człowieka następuje częściej gdy:
• Dany schemat był niedawno używany i jest dostępny,
• Schemat jest mało skomplikowany zewnętrznie
• Schemat jest wydawany w pośpiechu