3867

większości stresorów zależy nie tylko od ich obiektywnych cech. Stres jest kwestią osobistą. To, ile stresu doświadczamy, zależy od charakteru i natężenia pewnej kombinacji zmiennych:

parametrów stresora, sposobu, w jaki interpretujemy jego znaczenie, środków pozwalających radzić sobie ze stresorem, jakie mamy do dyspozycji oraz od wielkości i charakteru ogólnego napięcia wywołanego u danej jednostki.

ZlÓdŁastŁęsil

Stres, podobnie jak podatki, jest powtarzającym się problemem, przed którym staje każdy. Występujące w sposób naturalny zmiany stresujące są nieuniknioną częścią naszego życia. Oprócz poważnych zmian w życiu są także powszednie frustracje: korki w ruchu ulicznym, clirapiący współlokatorzy i spóźnienia na umówione spotkania. Niektóiych z nas dotkną niemożliwe do przewidzenia katastrofalne wydarzenia, takie jak trzęsienia ziemi i poważne wypadki, a chroniczne problemy społeczne, takie jak skażenie środowiska i przestępczość, staną się ważnymi źródłami stresu dla innych.

Główne stresorr spotykane w życiu

Nagłe zmiany sytuacji życiowej są dla wielu z nas przyczyną stresu. Chociaż zmiana dodaje smaku naszemu życiu, zbyt wiele zmian może zrujnować zdrowie. Nawet wydarzenia, które witamy z radością, takie jak awans lub wygrana na loterii, mogą wymagać poważnych zmian w naszym zwykłym trybie życia oraz przystosowania się do nowych wymagań. Niedawne badania wykazały, że jedna z najbardziej pożądanych zmian w życiu pary małżeńskiej, urodzenie się pierwszego dziecka, jest także źródłem poważnego stresu, przyczyniając się do zmniejszenia zadowolenia z małżeństwa (Cowan i Cowan, 1988). Z drugiej strony, przegląd badań nad reakcjami psycliicznymi na aborcję wykazuje, że na ogół udręka jest największa przed aborcją. Poważne cierpienia psychiczne występują stosunkowo rzadziej u kobiet po przerwaniu niepożądanej ciąży, a także po aborcji dokonanej w pierwszych trzech miesiącach ciąży, zwłaszcza jeśli miały one społeczne poparcie dla swej decyzji (Adler i in., 1991).

Niektórzy badacze rozpatrują stres jako efekt narażenia na poważne zmiany życiowe czyli zdarzenia zachodzące w życiu. (Dohrenwend i Dohrenwend, 1974; Dohrenwend i Shrout, 1985; Holmes i Rahe, 1967). Pytają oni asystentów społecznych o stresy ich podopiecznych, wśród których mogą być bezrobotni, dopiero co rozwiedzeni, bezdomni albo tacy, którzy mają dziecko sprzedające narkotyki lub są maltretowani przez współmałżonka. Czasami ktoś potrafi przyjąć ogromną ilość stresu i funkcjonować dalej. Reakcja zależy od cech indywidualnych oraz od społecznego i interpersonalnego kontekstu zdarzeń środowiskowych.

Wpływ poważnych zmian życiowych na zdrowie psycliiczne i fizyczne był przedmiotem wielu badań. Zaczęły się one od opracowania Skali Oceny Ponownego Przystosowania Społecznego (SRRS

2