3.Techniki badań jakościowych
Swobodne wywiady (Free Inten/iews - FI) -1 etap fazy
• polegają na luźnej, nieskrępowanej, indywidualnej rozmowie osoby badanej z prowadząca badanie na określony temat
• ideą wywiadu jest zachęcenie respondenta do długiej, wyczerpującej wypowiedzi
• rola osoby prowadzącej wywiad jest pasywna, ogranicza się w zasadzie do wywołania tematu rozmowy i stworzenia atmosfery umożliwiającej respondentowi swobodne wypowiedzenie się, bez żadnych ograniczeń
• osoba prowadząca wywiad może prosić jedynie o pełniejsze sprecyzowanie wywodu, uzasadnienie lub rozwinięcie opinii
• wywiady swobodne mają charakter rozpoznawczy, pomagają w sprecyzowaniu problemów badawczych, uporządkowanie głównych wątków zamierzonego badania ilościowego
• wywiady są nagrywane i opracowywane według określonego schematu analizy
• wyniki analizy są ilustrowane licznymi cytatami z wypowiedzi
• klient otrzymuje raport wraz z plikami z pełną rejestracją przebiegu wywiadu
Indywidualne wywiady pogłębione (Indiuidual In-Depth Inten/iews, IDI) - II etap fazy
• jedna z bardziej popularnych metod jakościowych
• polega także na indywidualnej rozmowie osoby badanej z prowadzącą badanie
• jej celem jest dotarcie do jakichś precyzyjnych informacji, poszerzenie wiedzy związanej z tematem badania
• ma ustalony schemat wątków tematycznych poruszanych w trakcie rozmowy
• w trakcie wywiadu indywidualnego podejmowane są pytania badacze o charakterze eksploracyjnym próby wyjaśnienia / zrozumienia zjawisk, motywacji, postaw i zachowań
• prowadzone są przez wyspecjalizowanych badaczy o nastawieniu psychologicznym, którzy umiejętnie wprowadzają kolejne tematy rozmowy, odpowiednio ukierunkowują wypowiedź respondenta, pomagają w ujawnianiu przekonań, opinii, postaw
• rozmowa wymaga większej aktywności ze strony osoby prowadzącej, ma charakter po części sterowany i prowadzona jest według wcześniej założonego scenariusza - przewodnika wywiadu
• pytania nie są standaryzowane, mają charakter otwarty, a o ich kolejności i sposobie formułowania decyduje prowadzący
• prowadzący posiłkuje się pytaniami pomocniczymi, naprowadzającymi lub rozszerzającymi omawiane kwestie, aby uzyskać jak najbardziej wyczerpujące, precyzyjne i prawdziwe informacje
• dzięki rozmowie umiejętnie prowadzonej przez doświadczonego moderatora, osoba badana ma możliwość pełnego wyrażenia własnych odczuć, emocji, ekspresji, wyjaśnienia motywów postępowania czy zaprezentowania swych życiowych doświadczeń
• wywiady prowadzone są zwykle w przypadku trudnej dostępności określonego rodzaju respondentów, bądź w sytuacjach, gdy podejmowane zagadnienia mają charakter drażliwy kontrowersyjny, intymny w wywiadzie
• odbywającym się bez wpływu osób trzecich i w atmosferze zrozumienia i poufności
• podstawą interpretacji wyników staje się pogłębiona analiza informacji uzyskanych w całej serii niezależnych wywiadów
• wywiady mogą być przeprowadzone w miejscu zamieszkania, pracy lub w specjalistycznym studiu badań jakościowych
• przebieg rozmowy może być nagrywany, filmowany oraz obserwowany przez klienta
• (nie są to badania reprezentacyjne)