40953

Bank emisyjny jest jedyną instytucją, która posiada prawo do emitowania znaków pieniężnych, będących prawnym środkiem płatniczym w państwie. NBP określa wielkość ich emisji oraz moment wprowadzenia do obiegu. Ponadto organizuje zasady obiegu pieniężnego i reguluje ilość pieniądza na rynku. Bank centralny pełniąc funkcję emisyjną wpływa na stabilizację waluty krajowej.

Bank banków ma nadrzędną rolę w stosunku do instytucji finansowych. NBP pełni w stosunku do banków funkcje regulacyjne, które mają na celu zapewnienie bezpieczeństwa depozytów zgromadzonych w bankach oraz stabilności sektora bankowego. Organizuje system rozliczeń pieniężnych, prowadzi bieżące rozrachunki międzybankowe i aktywnie uczestniczy w międzybankowym rynku pieniężnym. Narodowy Bank Polski jest odpowiedzialny za stabilność i bezpieczeństwo całego systemu bankowego. Pełniąc funkcję banku banków, sprawuje kontrolę nad działalnością banków, a w szczególności nad przestrzeganiem przepisów prawa bankowego. Ponadto NBP nadzoruje systemy płatności w Polsce.

Bank banków jest źródłem rezerwy kredytowej dla banków (pożyczkodawca ostatniej instancji),które w razie problemów z płynnością mogą wystąpić do władz monetarnych z wnioskiem o udzielenie kredytu lombardowego lub redyskontowego. Funkcja ta wiąże się także z przyjmowaniem depozytów od banków komercyjnych, w celu zapewnienia stabilności, płynności i bezpieczeństwa systemu bankowego. Bank banków organizuje rozliczenia pieniężne oraz prowadzi rozrachunki międzybankowe.

Bank państwa. NBP prowadzi obsługę bankową budżetu państwa, prowadzi rachunki bankowe rządu i centralnych instytucji państwowych, państwowych funduszy celowych i państwowych jednostek budżetowych oraz realizuje ich zlecenia płatnicze.

Bank centralny, jako bank państwa, zobowiązany jest do prowadzenia rachunków bankowych dla budżetu państwa, centralnych instytucji państwowych oraz jednostek budżetowych. Wiąże się to przede wszystkim z obsługą kasowo-rozliczeniową budżetu oraz wprowadzaniem do obrotu nowych emisji bonów i obligacji skarbowych. Władze monetarne przeprowadzają w imieniu państwa operacje finansowe w kraju, jak również za granicą, zarządzają rezerwami dewizowymi, zaciągają i spłacają kredyty zagraniczne. Ważnym zadaniem jest także realizacja polityki pieniężnej, z którą wiąże się odpowiedzialność banku centralnego za utrzymywanie stabilnego poziomu cen. Ponadto bank centralny reprezentuje państwo na forum międzynarodowych organizacji finansowych. Realizuje także politykę kursu walutowego oraz rezerw walutowych państwa.

4. Niezależność i odpowiedzialność banku centralnego.

Niezależność:

1.    niezależność instytucjonalna, związana z miejscem, jakie bank centralny zajmuje wśród organów państwa; jest niezależny od wszelkich instytucji.

2.    niezależność funkcjonalna, czyli możliwość samodzielnego podejmowania decyzji w zakresie polityki pieniężnej oraz wypełniania jego funkcji statutowych; bank centralny ma realizować swoje podstawowe funkcje i cele.

3.    niezależność personalna, związana z mianowaniem władz banku centralnego oraz autonomią osób uczestniczących w pracach organów banku centralnego; długie kadencje

2