1) Okres KRÓLESTWA (753 ■ 509 r. pne):
Państwo na małym obszarze (Rzym i jego okolice) -> CIVITAS rządzone przez królów. Stanowisko ich słabło w miarę rozwoju Zgromadzeń Ludowych (COMIT1A) i Senatu -> rozszerzenie liczby obywateli mających prawa polityczne poza krąg arystokracji rodowej (patrycjuszy).
Reformy (przypisywane królowi Sergiuszowi Juliuszowi) wprowadzały podział społeczeństwa rzymskiego na klasy wg kryterium majątkowego oraz terytorialny podział kraju na tribusy
2) Okres REPUBLIKI (5Q9 - 27 r, pne):
Pierwsze wieki republiki - walki plebejuszy z patrycjuszaml o uzyskanie praw politycznych i o udział we władzy. Mimo okresowych sukcesów plebejuszy republika rzymska do końca pozostała republiką arystokratyczną
-» Zgromadzenia Ludowe formalnie miały szerokie uprawnienia i długo odgrywały ważną rolę. jednak w ostatnich wiekach republiki straciły swe znaczenie na rzecz innych organów - od III w. pne o najważniejszych sprawach państwowych decydował Senat (reprezentujący arystokrację)