Do |
prawa |
prywatnego |
zaliczamy |
np.: |
prawo cywilne, |
prawo handlowe, |
Do |
prawa |
publicznego |
zaliczamy |
np.: |
prawo karne, |
prawo administracyjne. |
6. Pricciytaj poniższe teksty, następnie /również na podstawie zdobytej już wiedzy/ podkreśl te cechy zamieszczone w ramce, które charakteryzują prawo administracyjne.
„Prawo administracyjne jest stosunkowo młodą dziedziną prawa (...) chociaż regulacje administracyjnoprawne występowały już w starożytnym Rzymie. Normy prawa administracyjnego kształtowały się wraz z rozwojem państwa, jednak dopiero od Wielkiej Rewolucji Francuskiej nabrały one charakteru dwustronnie obowiązującego - dotyczyły nie tylko obywateli, lecz również aparatu administracyjnego. (...) W szerokim oznaczeniu określa się, że prawo administracyjne stanowi normy prawne regulujące organizację i zachowanie się administracji publicznej, a także zachowanie się osób fizycznych i innych podmiotów w zakresie nieuregulowanym przez przepisy prawa należące do innych gałęzi prawa. W konsekwencji «administrowanie» i «władczość» pozostają w dalszym ciągu podstawowymi elementami kształtującymi sferę prawa administracyjnego.(...) Według Z. Cieślaka, prawo administracyjne stanowi uporządkowany zbiór norm prawnych, których celem jest bezpośrednia realizacja przez podmioty administrujące wartości wyróżnionych ze względu na dobro wspólne. (...) Precyzyjne zdefiniowanie prawa administracyjnego jest niemożliwe z kilku przyczyn: (...) trudno ustalić jego zakres (...) wraz z utworzeniem samorządu terytorialnego państwo przekazało wiele zadań do wykonania jednostkom tego samorządu we własnym imieniu i zadania te wykonywane są nie tylko w administracyjnoprawnych formach działania. Dodatkowo pojawiają się nowe formy wykonywania zadań publicznych, chociażby w wyniku prywatyzacji zadań publicznych (przekazywania zadań do wykonania podmiotom prywatnym). Do tego trzeba dodać i to, że (...) po przystąpieniu Polski do UE (...) prawo administracyjne przestało stanowić system jednorodny [europeizacja].
(...) nie jest ono skodyfikowane i nie jest jednolite (...) wyróżnia się w nim pewne działy szczegółowe, np. prawo ochrony środowiska, prawo budowlane, prawo wodne (...) Prawo administracyjne należy do prawa publicznego, co oznacza, że o ile w prawie prywatnym (cywilnym) regulowana nim działalność podejmowana jest jedynie w uzależnieniu od wili podmiotów tego prawa, o tyle w prawie publicznym decyzja co do zastosowania jego norm jest wynikiem woli właściwych organów publicznych, a adresat musi się im podporządkować, (...) jest to prawo stanowione i składa się z wielu normatywnych nakazów, zakazów (...) których gwarancją przestrzegania jest system uznanych przez państwo sankcji prawnych (...) jest prawem któe najczęściej się zmienia (...) i w największym stopniu uzależnione jest od polityki (...) przepisy prawa administracyjnego tworzone są również przez samą administrację” E. Ura, Prawo administracyjne, Warszawa 2011, s. 23-26.
„Generally, legał bases of public administration activity are formulated in provisions of administrative law. Administrative law as a brancli of legał system, belonging to a broader category of public law, where it is situated closest to constitutional law, has not the same meaning and scope in various legał system. H. Izdebski, Public administration and administrative law, Warszawa 2006, s. 92.
„W literaturze za prototyp współczesnego prawa administracyjnego uznaje się prawo francuskie oraz podkreśla się główny cel, dla którego zostało stworzone, a mianowicie w celu zabezpieczenia jednostki przed nadmienią ingerencją w jej sferę wolności i praw. Podporządkowanie administracji prawu oraz zagwarantowanie przez to prawo podstawowych wolności i praw jednostki stało się wyznacznikiem i determinantą doktryny państwa prawa (Rechtsstaat) i jego anglosaskiego odpowiednika, tj. rządów prawa (rule of law)”. P. Ruczkowski [w:] Prawo administracyjne. Część ogólna, red. L. Bielecki, P. Ruczkowski, Warszawa 2011, s. 22-23.
często ulega zmianom; jest wyłącznie tworzone przez władze ustawodawczą; może być „zawarte" w rozporządzeniu; ius dispositivum; służy korzyści obywatela; władczość; ius
cogens; odnosi się do ustroju i aktywności administracji; jest trwałe, raz ustanowione
obowiązuje przez długi czas; środek realizacji potrzeb społecznych; reguluje porządek
wewnątrzpaństwowy; odnosi się do ustroju państwa regulując jego najważniejsze kwestie; reguluje porządek zewnątrzpaństwowy; jest tak stare jak prawo cywilne i prawo karne; podlega procesowi europeizacji; normy mają charakter dwustronnie obowiązujący; nie ma nic wspólnego z prawem konstytucyjnym; zostało skodyfikowane w kodeksie postępowania
administracyjnego;prototypem tego prawa jest prawo francuskie powstałe w XV w._