42075

MODEL NORMATYWNY UPRAWNIENIA - CECHY ISTOTNE

UPRAWNIENIE, w przeciwieństwie do wolności, wynika z normy prawnej, która je kreuje (z przepisu prawa pozytywnego). Zatem nie ma uprawnienia bez przepisu.

Uprawnienie interpretuje się jako wzorzec dozwolonego zachowania.

Istotą uprawnień jest zasada korelacji, tj. skorzystanie przez jednostkę z uprawnień rodzi po stracie władzy publicznej obowiązek podjęcia działania w celu realizacji danego uprawnienia. Wówczas władza publiczna jest zobowiązana do:

a)    stworzenia reguł proceduralnych umożliwiających dochodzenia swoich uprawnień przez jednostki

b)    podejmowanie aktywnych działań w celu pozytywnego rozpatrzenia roszczeń wynikających z uprawnień.

Brak zasady korelacji sprawia, że uprawnienie ma charakter fikcyjny, norma prawna przybiera wówczas postać tzw. normy zadaniowej. Jest ona adresowana do władz publicznej i faktycznie obywatelowi nic nie daje. Otóż w art. 81 K. wymienia się przepisy które zawierają nie tyle prawa i wolności jednostki, co sposób ich realizacji - są to właśnie norm u zadaruowe. W razie sporu prawnego to na jednostce ciąży obowiązek wskazania podstawy prawnej, z której wyprowadza ona swoje uprawnienie.

UPRAWNIENIE, PRZYWILEJ, KOMPETENCJA - WYJAŚNIENIA POJĘĆ

UPRAWNIENIE - oznacza możliwość wyboru określonego zachowania się które nie będzie pociągało reakcji organów państwowych w postaci sankcji. Pojęcie to można sprowadzić do sfery nie nakazanych ani nie zakazanych. Uprawnienie wynika zawsze z przepisu prawa pozytywnego (z normy prawnej). W razie sporu prawnego to na jednostce ciąży obowiązek wskazania podstawy prawnej, z której wyprowadza ona swoje uprawnienia (np. ust. o pomocy społecznej).

PRZYWILEJ - istotą przywileju jest zwolnienie z obowiązku, np. ulga w opłatach, świadczeniach publicznych, immunitet parlamentarzysty. W przeciwieństwie do uprawnień - przywilej nie korzysta z ochrony wynikającej